بررسي ارتباط نابرابري جنسيتي و پوشش خدمات سلامت در كشورهاي عضو سازمان ملل متحد

The Relationship between Gender Inequality and Health Service Coverage in the Member Countries of the United Nations

مقدمه: در سال‌هاي اخير سلامت و بهداشت زنان به عنوان يكي از شاخص‌هاي توسعه يافتگي كشورها مطرح مي‌باشد؛ زيرا زنان بيشتر از مردان در معرض آسيب قرار دارند. هدف مطالعه حاضر بررسي تعيين ارتباط نابرابري جنسيتي بر شاخص‌هاي سلامت زنان در سال 2011 بود. مواد و روش: اين مطالعه از نوع مطالعات توصيفي- تحليلي بود كه به روش اكولوژيك و با اهداف كاربردي انجام شد. در اين پژوهش، جامعه آماري شامل كل كشورهاي جهان بودند و با توجه به عدم دسترسي به تمام داده‌هاي كشورها از روش نمونه‌گيري در دسترس استفاده شد. داده‌ها مربوط به سال 2011 و بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت بود. براي تحليل داده‌ها از نرم افزار آماري SPSS ويرايش 16 و ضريب همبستگي پيرسون و آزمون تحليل واريانس يك طرفه (one –way ANOVA) استفاده شد. يافته‌ها: نتايج اين مطالعه نشان داد كه بين شاخص نابرابري جنسيتي با تمام شاخص‌هاي دسترسي به خدمات سلامت كه شامل درصد زايمان بوسيله پرسنل آموزش ديده (0001/0 > P و73/0- =r)، درصد استفاده از روش‌هاي پيشگيري از بارداري (0001/0 > P و66/0- =r)، درصد پوشش مراقبت‌هاي پيش از زايمان حداقل چهار بار(0001/0 > P و54/0- =r)، درصد پوشش مراقبت‌هاي پيش از زايمان حداقل يك بار(0001/0 > P و66/0- =r) و شاخص نياز برآورده نشده در تنظيم خانواده (0001/0 > P و55/0- =r) مي‌شود؛ ارتباط معني‌دار و منفي وجود داشت. همچنين ميزان نابرابري جنسيتي در كشورهاي چهار گروه درآمدي (درآمد بالا، متوسط رو به بالا، متوسط رو به پايين و كم درآمد) با هم متفاوت بود (0001/0, P < 138/82=F) و ميزان نابرابري جنسيتي در كشورهاي با درآمد پايين بيشتر از كشورهاي با درآمد بالا بود. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به آنكه افزايش نابرابري جنسيتي با شاخص‌هاي دسترسي به خدمات سلامت رابطه منفي دارند؛ لذا با كاهش نابرابري جنسيتي مي‌توان دسترسي به خدمات سلامت را افزايش داده و از اين طريق گامي در جهت رفاه عمومي و توسعه پايدار برداشت.

Introduction: In the recent years, women’s health has been proposed as one of the indicators of countries’ development because women are more vulnerable to damage in comparison to men. The present study aimed to investigate the effect of gender inequality on women’s health indicators in 2011. Methods: The statistical community of this cross-sectional, descriptive - analytical study included all the countries of the world. However, due to the lack of access to all the countries’ data, convenient sampling was used. All the data were related to 2011 and were based on the report by World Health Organization. The data were entered into the SPSS statistical software (version 16) and analyzed using Pearson correlation coefficient and one-way ANOVA. Results: The study findings revealed significant negative relationships between gender inequality index and all the indicators of access to health services, including births attended by skilled health personnel (r=-0.73, P < 0.0001), contraceptive prevalence (r=-0.66, P < 0.0001), antenatal care coverage - at least four visits (r=-0.54, P < 0.0001), antenatal care coverage - at least one visit (r=-0.66, P < 0.0001), and unmet need for family planning index (r=-0.55, P < 0.0001). Besides, the rate of gender inequality was different in the countries with four different income groups (F=82.138, P < 0.0001). Also, the rate of gender inequality was higher in low-income countries compared to high-income ones. Conclusions: Increase in gender inequality was negatively associated with the indicators of access to health services. Therefore, by reducing gender inequality, access to health services can be enhanced thereby leading to prosperity and sustainable development. Keywords: Gender inequality, Health service coverage, Gender Inequality Index (GII)