كاربردها، عوامل و ژن‌هاي دخيل در جنين‌زايي رويشي گياهان

Application, factors and responsible genes in Somatic embryogenesis of plants

عليرغم توسعه روز افزون بيوتكنولوژي و مهندسي ژنتيك در ساليان اخير و استفاده از جنين‌زايي رويشي به عنوان يكي از كاربردي‌ترين تكنيك‌ها جهت ريزازديادي و باززايي گياهان، تاكنون در اين زمينه، مطالعات جامع و كاربردي در داخل كشور انجام نشده است. در اين مقاله، اصطلاحات مورد استفاده، مراحل القا و تكوين جنين‌زايي رويشي در شرايط درون شيشه‌اي شامل مراحل گلبولي، قلبي شكل و اژدري در دولپه‌اي‌ها، مراحل كروي، شاخي و لپه‌اي شكل در تك‌لپه‌اي‌ها و مراحل جنين زايي در بازدانگان عوامل و فاكتورهاي دخيل همچون عوامل وابسته به گونه، رقم، نقش تنظيم كننده هاي رشد گياهي، شرايط فيزيولوژيك گياهان مادري و كاربردهاي جنين‌زايي اعم از توليد گياهان با سطوح پلوييدي متفاوت و ايجاد گياهان تراريخته، همچنين تغيير در بيان ژن به خصوص در دوره جنين‌زايي، نشانگرهاي مولكولي، بيوشيميايي و فيزيولوژيكي مرتبط با استعداد سلول‌هاي جنين‌زا شامل ايزوزيم‌ها، نشانگرهاي مولكولي و تنظيم‌كننده‌هاي رشد گياهي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است

In spite of rapid progress in plant biotechnology, somatic embryogenesis has been used as one of the most applicable techniques for micropropagation and plant regeneration, lack of comprehensive and systematic studies associated with the somatic embryogenesis still persists up to now. In this review paper, general aspects of in vitro somatic embryogenesis such as terminology, factors which are involved in somatic embryogenesis in different species and induction and development stages in the gymnosperm, dicots (globular, heart-shaped and torpedo) and monocots (globular, scuetellar, and coleoptilar stages) have been explained. Plant growth regulators functions, physiological condition of mother plants, application of somatic embryogenesis for transgenic crop production, genetically approaches such as gene expression pattern involved in somatic embryogenesis and finally molecular and physiological markers to distinguish the embryogenic competence cells have been discussed in the present paper.