طبيعت مصنوعي

Artificial Nature

روددره‌هاي تهران كه در گذشته به عنوان يك اكوسيستم طبيعي اثر مطلوبي بر محيط زيست شهر داشته و مكان مناسبي براي رويدادهاي اجتماعي مردم بوده‌اند، نقش مهمي در تقويت حس مكان و هويت بخشي به منظر شهر ايفا مي‌كردند. اين عناصر با تعريف جهت توسعه تهران در امتداد خود به مهم‌ترين اندام طبيعي در ساختار كالبدي شهر تبديل شدند. تجاوز ساخت و سازها به حريم روددره‌ها و رشد كالبد مصنوع شهر، منجر به برهم زدن تعادل ميان محيط طبيعي و مصنوع شهر و تضعيف نقش روددره‌ها در كيفيت منظر شهري تهران شد، اما هنوز با وجود بناهاي انبوه و بلند نقش مهمي در شكل شهر، هويت و خوانايي آن ايفا مي‌كنند. به همين جهت در سال‌هاي اخير مورد توجه مسيولان و برنامه‌ريزان شهري بوده و ساماندهي و احيا آنها با هدف توجه به ظرفيت‌هاي طبيعي و تعديل اثرات نامطلوب رشد كالبد مصنوع، از برنامه‌هاي اصلي طرح جامع شهر تهران قرار گرفت. از سال 1386 روددره هاي شهر تهران به عنوان اندام‌هاي طبيعي شهر مورد توجه قرار گرفته و بر نقش تفرجي آنها در طرح جامع اخير تاكيد شده است. با وجود اين روند برنامه‌ريزي و اجراي معدود پروژه‌هاي مرتبط با رودرده‌هاي تهران حاكي از آن است كه ظرفيت‌هاي مهم‌ترين عناصر طبيعي و هويتي شهر تهران در هر سه بعد پايداري شهري و در دو مقياس برنامه‌ريزي و طراحي فضا مغفول مانده است. در نتيجه اقدامات صورت گرفته، اصلي‌ترين مولفه‌هاي طبيعي ‌ـ‌ ساختاري شهر تهران به بوستان‌هايي شهري تبديل شده‌اند. اين نوشتار تلاش مي‌كند با ديدي انتقادي از خلال بررسي دو پروژه ساماندهي روددره كن (بوستان جوانمردان) و ساماندهي روددره فرحزاد (بوستان نهج‌البلاغه)، رويكردهاي حاكم در مديريت و برنامه‌ريزي شهري و طراحي فضايي اين پروژه‌ها در شهر تهران را مورد توجه قرار دهد و ميزان موفقيت آنها در دستيابي به اهداف توسعه پايدار شهري در دو مقياس مذكور را ارزيابي كند.

Tehranʹs River Valley has had positive effects on the environment and it has played an important role in strengthening a sense of place and identity as a natural ecosystem of the city and as a place for social events. Expanding Tehran development along the valley has led to creation of the most important natural organs in the physical structure of the city. The invasion of construction and the built fabric of the city to the River Valley have resulted in disruption of the balance between the natural environment and the built urban landscape of the city and it has undermined the quality of role of River Valley in Tehranʹs urban landscape. There are still large and tall buildings which define formation, identity and legibility of the city. For this reason, in recent years the authorities have been planning, organizing and restoring them to a full potential detrimental effect of the artificial body, the original plan was comprehensive plan of Tehran. Since 2007 Tehranʹs River Valley was considered natural part of the city and its recreational function in the master plan have been underscored. However, the planning and implementation of few projects on Tehranʹs River Valley suggests that the potential of natural and important component of identity in Tehran in three dimensions of sustainable urban management and urban planning and design in the space scale have been neglected in a serious way. The taken actions changed the major natural -structural elements of the city into urban gardens. This paper attempts to critically review two projects within the organizing Kann River Valley (Park Javanmardan) and organizing Farahzad River Valley (Park Nahjolbalaghe). Approaches to the management, urban planning and design of these projects in Tehran will be criticized and their success in achieving the goals of sustainable urban development in these two measures will be studied as well.