روش‌شناسي و كاربرد آن در نظريه پردازي در علوم اجتماعي

Methodology and its Application in Theorizing of Social Science

ماهيت دانش و شيوه دست‌يابي به آن، دو مقوله‌اي است كه به موازات هم پيش رفته است. بي ترديد بدون به‌كارگيري روش‌هاي خاص، غلبه بر مجهولات با دشواري‌هاي فراوان روبه‌رو است. همان‌طور كه دانش به مرور زمان گسترش و تنوع يافته است، روش‌هاي كسب دانش نيز مراحل تكميلي خود را به موازات آن به پيش برده است. روش و روش‌شناسي در مسير تكاملي خود با گستردگي، ژرفا و پيچيدگي‌هاي فراواني همراه بوده است. گذر از روش‌هاي غير مدون سپس نحله‌هاي پوزيتويستي، تفهمي، هرمنوتيك و پديدار شناسي، موجب پديد آمدن آثار و مكتوبات فراواني پيرامون روش‌شناسي شده است. تقسيم و شاخه‌بندي علوم نيز زمينه را براي تنوع روش‌شناسي‌ها فراهم آورده است. نه تنها در روش‌هاي عام علوم انساني، تجربي و رياضي، بلكه در هر يك از رشته‌هاي تخصصي و زيرمجموعه هاي آن نيز روش‌شناسي‌هاي مجزا و متفاوتي تدوين شده است. روش‌شناسي عنوان عام و گسترده است كه حاوي موضوعات فراواني در دو حوزه روش‌شناسي و علوم است. روش‌شناسي مقوم نظريه‌پردازي و توليد علم به مثابه مباني حركت‌هاي علمي و تكنولوژيكي در يك جامعه مي‌باشد. ريشه نظريه پردازي به شرايط و عواملي بستگي دارد كه در صورت نبود يا ضعيف بودن آن شرايط فرايند توليد علم آن و تشكيل نظريه و پارادايم‌هاي مورد نياز ميسر نخواهد شد. يكي از عمده‌ترين آن‌ها روش‌شناسي و توجه بر آن در نظريه‌پردازي است. در واقع حلقه اتصال بين معرفت شناسي فلسفي با موضوع پژوهش مي‌باشد. در اين مقاله تلاش شده است تا چگونگي نقش كاربردي روش‌شناسي در نظريه پردازي و توليد علم كه مهم‌ترين مبادي فرآيند توليد علم و نظريه‌پردازي به شمار مي‌آيند، بررسي شود.

The nature of knowledge and the way to achieving it, are two subjects that have gone along with each other. Undoubtedly, without using certain methods, overcoming the uncertainties would be faced with too difficulties. As the knowledge has been developed and diversified gradually, the methods for gaining knowledge have been developed in parallel with it at complementary levels too. Method and methodology in its evolutionary direction have been faced with great spectrum, deepness and complexities. Passing from non formulated methods, then from positivism, understanding, hermeneutic and phonologic persuasions led to emergence of great works and writings related to methodology. Division and categorization of science also prepared the ground for diversification of methodologies. The individual and different methodologies have been formulated not only in general methods of human, mathematics and experimental science but also in each of their specialized fields and subcategories. Methodology has general and widespread meaning which include a great deal subjects in two fields of science and methodology. Methodology strengthens the theorizing and science production as the basis of scientific and technology movements in any society. The root of theorizing depends on conditions and factors which in case of their lack or their weakness, the process of science production and shaping the theory as well as required paradigms would not be create. One of the most significant of them is methodology and taking into consideration of it in theorizing. Indeed , it is the linking chain between philosophical epistemology and research issue. In current paper, the efforts have been made that the manner of applied role of methodology in theorizing and science production which are considered as the most significant elements for process of science production and theorizing, be studied