مروري بر تحولات بهسازي مسكن روستايي و چشم انداز آتي

 A Review of the Evolutions of Rural Housing Upgrading and the Future Perspective

نوع نياز روستاها به مسكن با آنچه شهرها به آن نيازمندند متفاوت است. در حالي كه در شهرها مهم ترين وجه برنامه ريزي ها و اقدامات معطوف به رفع كمبود مسكن و عمدتاً مبتني بر ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضاست، مشكل اصلي در روستاها عرضه و تقاضا و كمبود آن نيست. به بيان ديگر مهم ترين چالشي كه مسكن روستايي با آن مواجه بوده ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضا نيست بلكه وجود پديده بد مسكني ناشي از فقدان استحكام مناسب، فرسودگي، آلودگي هاي بهداشتي ناشي از تداخل فضاهاي زيستي و معيشتي درون خانه؛ و در عين حال برخورداري خانه از ارزش هايي چون طراحي متناسب با شيوه زيست و معيشت، بوم آوري، برخاستن از مكان و بستر محيط طبيعي مي تواند باشد. در اين راستا طي 4-3 دهه اخير اقداماتي در جهت رفع معضلات فوق صورت گرفته كه تبيين و تحليل آن ها و بهره مندي از بازخورد نتايج شان در برنامه هاي موجود و جهت گيري مناسب سياست ها و برنامه هاي آتي ضرورت پيدا نموده است. اين مقاله از طريق بررسي و تحليل مسكن روستايي در گذشته و وضع موجود به دنبال روشن نمودن جهت گيري مناسب سياستگذاري تامين مسكن روستايي كشور است. بخش اول مقاله به مقدمه اي در مورد ضرورت توجه به مسكن در روستاهاي ايران و بررسي ويژگي هاي گذشته مسكن در روستاهاي ايران اختصاص دارد. بخش دوم وضعيت موجود مسكن روستاهاي ايران را از طريق بررسي و ارزيابي داده هاي نمونه گيري سال هاي 82 و 87 مورد توجه قرار مي دهد. در اين بخش مسكن روستايي ايران از 4 جنبه مهم كالبد (استحكام و ميزان فضا)، برخورداري از امكانات آسايشي و رفاهي، نقش فعاليت هاي معيشتي در مسكن و جايگاه اقتصادي آن و بعد زيست محيطي مورد بررسي قرار مي گيرد. ارزيابي و تحليل داده هاي اين نمونه گيري ها مويد تفاوت‌ در ويژگي هاي محتوايي وضعيت مسكن بين استان ها بوده كه چنانچه با ديگر عوامل و مولفه هاي موثر در طرح مسكن مناسب روستايي در تعامل قرار گيرد مي تواند نقش تعيين كننده اي در رفع نيازهاي اين بخش ايفا نمايد. بخش پاياني با تاكيد بر تفاوت نوع معماري، فناوري و نتيجه گيري از تفاوت ماهوي بين مسكن مناطق مختلف، اتخاذ رويكرد منطقه اي متناسب با هويت روستايي و تاكيد بر ويژگي مولد اين نوع مسكن از طريق تقويت فضاهاي معيشتي در طرح هاي مسكن به عنوان مهم ترين اولويت هاي كنوني تامين مسكن مطرح مي نمايد.

The need for housing in villages is different from that of citiesʹ requirements. The most important aspects of planning and measurements in cities is concentrated on solving housing shortage and mostly trying to create balance between supply and demand while the main problem in the villages is something different. In other words, the most challenge that rural housing is facing, is not a balance between supply and demand but it is the phenomenon of bad housing resulting from the lack of suitable strength, erosion, sanitary pollutions for the interference of existing and livelihood spaces in the house and in the meantime, its indigenous designing compatible with their life style according to the location and natural environment. In this line, effective measures have been taken in the recent 3-4 decades in order to solve above mentioned problems which their explanation and analysis and also the feedback of their results have been found necessary in the current planning, suitable direction of policies, and future planning. This article tries to scrutinize and analyze the rural housing in the past and the present time and strives to find a suitable direction of policy making for provision of rural housing in the country. The first section of this article refers to an introduction for the necessity of paying attention to the rural housing in Iran and investigating the characteristics of the previous ones. The second section considers the current situation of rural housing in Iran through investigation and assessment of sample data of the years 82 and 87. In this section, the rural housing of Iran is taken into consideration on the basis of four important aspects: skeleton (strength and amount of space), welfare and comfort facilities, the role of livelihood activities in housing and its economic position, and environmental feature. The assessment and analysis of sample data illustrates the difference of characteristics contained in housing situation among the provinces and if interacted with other effective factors and components in planning of suitable rural housing, could play a determinant role in solving the needs of this section. The final section by emphasizing on the variety of architecture, technology and concluding the natural difference of housing in different regions, proposes "adoption of regional approach proportional to the rural identity and emphasis on the workshop property of such housing through fortifying the livelihood spaces in housing planning", as the most important present priorities in housing provision.