اصول تربيت عقلاني بر مبناي سخنان امام رضا عليه السلام

Principles of Rational Training Based on The Sayings of Imam Reza (pbuh)

اين پژوهش، كه از نوع كاربردي است با هدف بررسي اصول تربيت عقلاني بر مبناي سخنان امام رضا(ع) انجام شده است. در اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي به اين سوال پاسخ داده مي شود كه: "اصول تربيت عقلاني برمبناي سخنان امام رضا (ع) چيست؟ در پايان پس از گردآوري اطّلاعات به روش كتابخانه اي و تجزيه و تحليل آنها به روش تحليل محتوا اين نتايج به دست آمده است: اصول تربيت عقلاني بر مبناي سخنان امام رضا(ع) به دو قسم قابل طبقه بندي است: اصول عام كه هم تربيت عقل نظري و هم تربيت عقل عملي را شامل مي شود، عبارت است از: اصل اعتدال، اصل لزوم هماهنگ بودن علم و عمل، اصل هماهنگي با فطرت، اصل آزادي مبتني بر عقل. امّا اصول خاص به دو دسته جدا تقسيم شده است؛ "اصول خاصِ ناظر به عقل نظري" مانندِ اصل پيوستگي تجربه اندوزي، علم آموزي، انديشه ورزي و اصل تفكيك علم و انديشه و تجربه مفيد از علم و انديشه و تجربه غير مفيد، اصل لزوم روح علمي داشتن، اصل حكمت جويي، اصل تلازم عقل و علم، اصل لزوم منع حكمت آموزي به نااهلان؛ "اصول خاص ناظر به عقل عملي" مانندِ اصل رعايت مراحل تزكيه نفس، اصل تكليف متناسب با توانايي، اصل لزوم پيروي عقل از فرمانهاي الهي است.

This applied research aimed at finding out the principles of rational training based on the sayings of Imam Reza (pbuh). It was intended to answer this question: "what are the principles of rational training based on Imam Rezaʹs sayings?" Having gathered the data through library method, and having analyzed the data by content analysis, the researchers found out that these principles can be divided into two categories. The first refers to general principles including both theoretical and practical rationalities. They include the principles of moderation, harmony between knowledge and practice, coordination with innateness, rational freedom. Specific principles were divided into two categories: 1. principles based on theoretical rationality, including cohesion between acquiring experience and knowledge, thoughtfulness, distinction between useful knowledge and experience from useless ones, the necessity of having scientific morality, knowledge seeking, coordination between rationality and science, the necessity of prevention of giving knowledge to evil people. 2. the practical rational specific principles, which included following the phases of purification of soul, capability- based responsibility, and the necessity for rationality to follow the commands of God.