بررسي و تحليل مولفه هاي تاثيرگذار بر بهبود كيفيات فضايي پياده راه ها به منظور افزايش سطح تعاملات اجتماعي - مطالعه موردي؛ محورهاي تربيت و وليعصر تبريز

Analysis of Factors Affecting the Improvement of Pedestrian Walkway Spatial Quality and Pedestrian-oriented Spaces, in order to Increase the Social Interactions Level of People - Case study: Tarbiat a

با شروع انقلاب صنعتي،اختراع اتومبيل و گسترش شهرها، به تدريج اولويت دادن به نقش عابر پياده و فضاهاي پيادهمحور در شهرها و فضاهاي شهري كمرنگ شده و از كيفيت فضايي عرصههاي عمومي شهر ، فضاهاي باز شهري و پيادهراهها كاسته شده است؛ عرصههايي كه خود به عنوان بستر و خاستگاه، نقش محوري در ارتقاي سطح تماسها،ارتباطات و تعاملات اجتماعي بين شهروندان ايفا ميكنند.در اين راستا عدم توجه به مقياس انساني و ناديده گرفته شدن نيازهاي عابرين پياده از معضلات پيش ِ رو ميباشد، به طوري كه كمبود و نبود كيفيت در پيادهراهها منجر به تضعيف حضور و تعاملات اجتماعي شهروندان شده است. بنابراين ضرورت شناخت مولفههاي تاثيرگذار بر كيفيت اين فضاها به منظور پاسخگويي به نيازهاي شهروندان در راستاي ارتقاي حضور و سطح تعاملات اجتماعي ايشان، بيش از پيش مهم جلوه مينمايد. كلانشهر تبريز نيز از اين قاعده مستثني نبوده و غلبه فضاهاي سواره بر مسيرهاي پياده، عرصه را بر حضور شهروندان در فضاهاي شهري تنگ نموده است. مطالعه حاضر به بررسي نمونههايي از فضاهاي پياده در اين كلانشهر پرداخته است. متد پژوهش از نوع متد تركيبي ميباشد كه در آن با مطالعه مباني نظري پژوهش در قسمت كيفي،چارچوب مباني نظري تحقيق (شامل مولفههاي تاثيرگذار بر كيفيات پيادهراهها) استخراج شده است.در ادامه در بخش كمي كه براي اعتباردهي پژوهش و نتايج حاصله از بخش كيفي مورد استفاده قرار گرفته، به مطالعه موردي محورهاي تربيت و وليعصر كلانشهر تبريز پرداخته شده است. درنهايت در قسمت گردآوري دادهها،پژوهش حاضر از تكنيك پرسشنامه در باب تدقيق رابطه كيفيت فضايي پيادهراهها و ميزان رضايتمندي شهروندان از اين فضاها سود جسته است. براي انتخاب نمونه آماري از فرمول كوكران و نرمافزار (G*POWER) و انجام تحليلهاي استنباطي و توصيفي آماري مطالعه حاضر از نرمافزار SPSS بهره برده است. نتايج حاصل از اين پژوهش، نشانگر اين مدعاست كه مولفههاي سرزندگي، خوانايي، ايمني و امنيتو نفوذپذيري كه از مولفههاي اصلي كيفيت فضاهاي شهري محسوب ميشوند، ارتباط معنيداري با سطح تعاملات اجتماعي و ميزان حضور شهروندان در فضاهاي شهري پيادهمحور كلانشهر تبريز دارند.

With the onset of industry revolution, automobile invention and development of cities, the pedestrian and pedestrian-oriented spaces and urban spaces role priority gradually faded and the quality of urban public spaces, urban open spaces, and the pedestrian walkways decreased. Lack of pedestrian-oriented spaces and current low quality pedestrian spaces affect citizensʹ social interactions in contemporary metropolitans. Pedestrianism is a part of daily journey and activity of citizens in metropolitans, however, pedestriansʹ need and security is ignored in current cities. In doing so, majority of current urban spaces in our cities are defined as road way, where the presence of automobile is preferred on designs of high-quality and appropriate pedestrian-oriented spaces. Nevertheless, these spaces play an essential role in increasing contacts and citizens’ social interaction level. In this regard, ignoring human scale and the pedestriansʹ needs are the problems ahead. Lack of quality in pedestrian-oriented open spaces has led to poor citizens’ presence and social interactions. Hence, identifying factors affecting the quality of mentioned spaces for meeting citizens’ needs and increasing the presence and social interaction level is more important than before. Tabriz metropolitan is not an exception either. Having more roadway spaces compared with pedestrian-oriented way has made the life difficult for the citizens. By conducting rigorous literature review, the study derived influential factors forming theoretical framework of the research (including factors affecting urban pedestrian-oriented spatial quality: vitality, legibility, security, and permeability factors). Research utilized mixed-method approach, where aforementioned influential factors extracted from literature review, formed the qualitative part of the study. In the quantitative part used as the validity of the research, Tarbiat & Valiasr axes in Tabriz metropolitan were studied and evaluated. In other words, the study examined the verification of extracted theoretical framework from literature review, through conducting a survey in quantitative part. In this regard, a questionnaire was used to gather the data about pedestrian-oriented spatial quality and citizens’ satisfaction of the mentioned spaces. G*POWER software and Cochran sampling technique were used to calculate the sample size of the study. Ultimately, using SPSS software the data were analyzed through descriptive and inferential statistical methods. This study indicated that vitality, legibility, and permeability factors, the main factors of urban spaces qualities, play an important role in Tabrizian citizens’ satisfaction of pedestrian-oriented spaces. The finding of this research can be utilized for designing more sociable and friendly atmosphere pedestrian-oriented spaces, where citizensʹ social interactions are concentrated.