تاثير آموزش بر دانش تغذيه اي و مراحل تغيير مصرف ميوه و سبزيجات در سالمندان: مبتني بر الگوي مراحل تغيير

Effect of Education on Nutritional Knowledge and Stages of Fruit and Vegetable Intake in Geriatrics According to Stages of Change Model

سابقه و هدف: اجراي برنامه هاي آموزشي براي ارتقا دانش سالمندان در زمينه تغذيه مناسب و اصلاح الگوي مصرف غذاي آن ها ضروري است. الگوي مراحل تغيير، يكي از روش هاي شناسايي و تغيير رژيم غذايي است. اين پژوهش با هدف تعيين تاثير آموزش بر مراحل تغيير مصرف ميوه و سبزيجات و دانش تغذيه اي سالمندان شهرستان گيلان غرب در سال 1389 انجام شد. مواد و رو شها: مطالعه نيمه تجربي حاضر، با مشاركت 150 نفر سالمند 60 سال و بالاتر انجام شد . افراد به روش نمونه گيري منظم انتخاب و به تعداد مساوي در دو گروه آزمون و شاهد تقسيم شدند . ابزار گردآوري داده ها شامل دو پرسشنامه بود: 1- پرسشنامه دانش تغذيه اي و 2- پرسشنامه مراحل تغيير مصرف ميوه و سبزيجات . پس از انجام پيش آزمون، افراد بر اساس مراحل تغيير در 5 گروه تقسيم شدند و مداخله آموزشي به روش هاي بحث گروهي و سخنراني با استفاده از پمفلت و پوستر براي گروه هاي مختلف (دو جلسه براي مراحل پيش تفكر، تفكر و آمادگي و يك جلسه براي و با استفاده از SPSS مراحل عمل و نگهداشت) در مراكز بهداشتي درماني انجام شد. داده ها توسط نرم افزار 17 شاخص هاي مركزي، آزمون هاي تي زوج و مستقل، آناليز واريانس يك طرفه و مربع كاي تحليل شدند. 65 بود كه اخ تلاف معن ي داري /4 ± 3/ 65 و در گروه شاهد 91 /2 ± 4/ يافته ها: ميانگين سن افراد در گروه آزمون 12 بين دو گروه مشاهده نشد. قبل از مداخله آموزشي، بين متغيرهاي جمعيت شناختي، نمره دانش و مراحل تغيير مصرف ميوه و سبزيجات در دو گروه مداخله و شاهد اختلاف معني داري وجود نداشت. ميانگين نمره دانش در گروه آزمون پس از مراحل تغيير مصرف ميوه و سبزيجات نيز .(p < 0/ 10 ) افزايش پيدا كرد ( 001 /4 ± 2/ 7 به 34 /83 ± 2/ مداخله آموزشي (از 4 افزايش داشت و در مقايسه با قبل از مداخله، به سوي مراحل انگيزشي (آمادگي) و فعال تر (عمل) سوق داده شد. استنتاج: بر اساس نتايج پژوهش حاضر اجراي برنامه آموزشي بر اساس الگوي مراحل تغيير ، ت اثير مثبتي در ارتقا آگاهي تغذيه اي و مراحل تغيير مصرف ميوه و سبزيجات داشته است. از آن جا كه سلامت سالمندان از اولويت هاي بهداشتي جامعه است، طراحي و اجراي چنين برنامه آموزشي جهت ارتقا رفتارهاي تغذيه اي اين قشر ضروري مي باشد.

Background and purpose: Educational programs are of great importance to enhance geriatrics nutritional knowledge and improve their food consumption pattern. The stage of change model (Transtheoretical model) is one of the methods to identify and adjust dietary pattern. This study was conducted to determine the effects of Transtheoretical educational model on nutritional knowledge of geriatrics in Gilane-gharb, 2010. Materials and methods: This quasi-experimental study was conducted on 150 people ?60 years of age. The participants were selected through systematic sampling method and were divided into two groups of experimental and control, both consisting of 75 individuals. In this survey general nutrition knowledge questionnaire and also stages of fruit and vegetable consumption questionnaire were used. After implementing pre-test, according to stages of change, the participants were divided into five groups. Then educational interventions were performed for all groups in health centers through group discussions, an informative booklet and food pyramid poster. The educational sessions included two sessions for precontemplation, contemplation and preparation followed by one session for action and maintenance. The data was analyzed using SPSS17, central tendency indices, independent and paired t-test, one way ANOVA and chi-square tests. Results: The mean age of participants in experimental and control groups were 65.2 ± 4.12 and 65.4 ± 3.91, respectively. Before educational intervention, two groups were not significantly different regarding demographic variables, knowledge scores and stages of fruit and vegetable consumption. In this study the mean score of knowledge in experimental group before the intervention was 7.83±2.4 which increased significantly to 10.4 ± 2.34 (P < 0.001). Moreover, the stages of fruit and vegetable intake increased toward motivational (preparation) and more active (action) stages. Conclusion: The findings prove the positive effects of educational program based on the stages of change model on nutrition knowledge and the stages of fruit and vegetable consumption. Promoting the health status of geriatrics is one of the main concerns of health authorities. Therefore, developing such educational programs could improve nutritional behaviors of this age group.