تاثير آنيما و تجلّي آن در هفت‌پيكر نظامي

Anima and its Manifestation in Nizami’s Haft Paykar

بر پايه انديشه‌هاي كارل گوستاو يونگ، روان‌شناس سوييسي، «ناخودآگاه جمعي» ميراثي است بازمانده از دوره‌هاي نخستين نياكان بشر كه در ذهن آنان وجود داشته است. در اين ناخودآگاه جمعي، «تصاوير ازلي» و مفاهيم مشترك جهاني وجود دارند كه يونگ آنها را «كهن‌الگو» مي‌نامد. مهم‌ترين كهن‌الگوها از نظر او عبارتند از: سايه، نقاب، خود، آنيما، آنيموس، پير خرد و تولد دوباره. آنيما شايد مهم‌ترين اين كهن‌الگوها باشد كه حضور آن را در بسياري از آثار ادبي از جمله هفت‌پيكر نظامي كه مجموعه‌اي از افسانه‌هاي عاشقانه و خيال‌انگيز است، مي‌توان مشاهده كرد. در پژوهش حاضر به بررسي تاثير كهن‌الگوي آنيما در افسانه‌هاي هفت‌پيكر پرداخته شده است.نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه هفت‌پيكر بستر مناسبي براي تجلّي كهن‌الگوي آنيما است كه در روياهاي شيرين و كابوس‌هاي تلخ افسانه‌هاي آن به شيوه‌اي نمادين حضور دارد.مي‌توان گفت كه كاربرد ويژگي‌هاي زنانه در شعر نظامي، يكي از تاثيرات مهم آنيما در شعر او است. آنيما همان واقعيت ژرفي است كه در موقعيت‌هاي گوناگون بر رفتار و حالات شاعر تاثير مي‌گذارد تا او را به پختگي و كمال برساند.

اسنودن، رود. 1389. خودآموز يونگ. ترجمه نورالدين رحمانيان. تهران: آشيان. بيلسكر، ريچارد. 1388. انديشه يونگ. ترجمه حسين پاينده. تهران: آشيان. تسليمي، علي. 1388. نقد ادبي نظريه‌هاي ادبي و كاربرد آنها در ادبيات فارسي. تهران: كتاب آمه. روتون، ك. ك. 1385. اسطوره. ترجمه ابوالقاسم اسماعيل‌پور. تهران: مركز. شايگان‌فر، حميدرضا. 1386. نقد ادبي؛ معرفي مكاتب نقد همراه با نقد و تحليل شواهد و متوني از ادب فارسي. تهران: دستان. شميسا، سيروس. 1375. انواع ادبي. چ چهارم. تهران: فردوس. كزّازي،ميرجلال‌الدين. 1388.رويا،حماسه،اسطوره.تهران:مركز. مورنو،آنتونيو.1376.يونگ،خدايانوانسانمدرن.ترجمهداريوشمهرجويي.تهران:مركز. نظامي، الياس‌بن يوسف. 1376. هفت‌پيكر. با تصحيح و حواشي حسن وحيد دستگردي، به كوشش سعيد حميديان. تهران: قطره. ياوري، حورا. 1387. روان‌كاوي ادبيات: دو متن، دو انسان، دو جهان: از بهرام‌گور تا راوي بوف كور. تهران: سخن. يونگ، كارل گوستاو. 1389. انسان و سمبول‌هايش. ترجمه دكتر محمود سلطانيه. چ هفتم. تهران: جامي. ــــــــــــــــ . 1368.چهار صورت مثالي.ترجمهپروين فرامرزي.مشهد:آستان قدس رضوي. ـــــــــــــــ . 1383. روان‌شناسي و شرق. ترجمهلطيف صدقياني. تهران:جامي. References Bilsker, Richard. (2009/1388SH).Andishe-ye Young (On Jung).Tr.By Hosein P?yandeh. Tehran: ?shi?n. Jung, Carl Gustav. (1997/1376SH).Chahar sourat-e mes?li (Four archetypes , mother, rebirth spirit, Trickster). tr. By Parvin Faramarzi. Mashhad: ?st?n-e qods-e Razavi. Jung, Carl Gustav. (2010/1389SH).EnsVn o Sambol-h?-yash (The man and his symbols). Tr.By Dr. Mahmoud Solt?niyeh. 7th ed. Tehran: J?mi. Jung, Carl Gustav. (2004/1383SH).Ravanshen?si o sharq (Psychology and the east).Tr.By Latif Sedqi?ni. Tehran: J?mi. Kazz?zi, Mirjalal-oddin.(2009/1388SH).Roya, ʹham?seh, ostoureh (Dream, Epic, Myth). Tehran: Markaz. Moreno, Antonio. (1997/1376SH).Young, khod?y?n o ens?n-e modern (Jung, Gods and modern man).Tr.By Dariush Mehrjouyi. Tehran: Markaz. Nez?mi Ganjavi, Eli?s ibn Yousof. (1997/1376SH).Haft peikar.Ed. & explanation by Hasan vahid dastgerdi.With the efforts of Saeed Hamidi?n. Tehran: Qatreh. Rotun.K.K. (2006/1385SH).Ostoureh (Myth) .Tr .By Abu-l-q?sem, Esm?ʹilpoor. Tehran: Markaz. Shamis?, Sirous.(1996/1375SH).Anvaʹe adabi (Literary genres). 4th ed. Tehran: Ferdows. Sh?yeg?nfar, Hamid Rez?. (2007/1386SH).Naqd-e adabi: Moʹarefi-ye makateb-e naqd o tahlil-e shavahed o motoun-i az adab-e f?rsi. Tehran: Dast?n. Snowden, Ruth. (2010/1389SH).Khod?mouz-e Young (Teach yourself jung).Tr.By Nour-oddin Raʹhm?ni?n. Tehran: ?shi?n. Taslimi, ʹAli. (2009/1388SH).Naqd-e adabi: Nazarye-h?-ye adabi o karbord-e ?n-h? dar adaby?t-e F?rsi (Literary criticism: Literary Theories and its Application in Persian Literature). Tehran: Ket?b-e ?meh. Y?vari, Hour?. (2008/1387SH).Rav?nk?vi o adabi?t: do matn, do ens?n, do jah?n: az Bahr?m-e Gour t? r?vi-e Bouf-e kour. Tehran: Sokhan.