ديه زن رويارويي دو ديدگاه در فقه اهل سنّت

WOMAN’S DIYA (BLOOD MONEY) OPPOSITENESS OF OPINIONS IN JURISPRUDENCE OF AHL- E- SONNA

براساس نظريه رايج در فقه اسلامي ديه زن اجمالاً نصف ديه مرد است. براي اثبات اين نظريه به دلايلي چون قرآن، سنت، اجماع و قياس استناد شده ‌است. در مقابل، گروهي اندك از فقهاي متقدّم در اين‌‌باره قايل به مساوات بوده‌اند. مستند آنان اطلاق آيات قرآن، ضعف اسناد احاديث وارد در مساله، عدم انعقاد اجماع و عدم صحت قياس است. نظريه اخير كه در ميان صاحب‌نظران معاصر طرفداراني پيدا كرده‌ و در مراجع تصميم‌گيري در سطوح بالا نفوذ كرده است، از سويي با روح كلي و مقاصد عمومي اسلام هماهنگ است و از سويي ديگر با مطالبات عمومي و مقتضيات عصر سنخيت دارد. اين مقاله با نقد نظريه جمهور به تقويت نظريه مساوات ديه زن و مرد مي‌پردازد.

According to the famous theory in Islamic jurisprudence regarding diya, the diya of a woman, generally, is considered as half in comparison with a man’s. To prove it there are some reasons attributed to quran, Sonnat, Idjma and qeas. In spite of the famous view, there are a few of early jurists who argued for being equal of dyia for both woman and man. Their rationale is the generality of the quran’s verses concerned, the weakness of the original of related sonnat, inconclusiveness of the alleged idjma, and the in correction of qeas. The latter, which has been supported by contemporary theorists and also has affected high level policy- makers, is in consistent to the common spirit governing and aims of Islam, on the one hand, and closely matches the existing public demands and current requirements, on the other hand. This paper, criticizing the famous theory, tries to amplify the theory of equality between the woman’s and man’s diya.