ارزيابي كاربرد باكتري هاي محرك رشد گياه (PGPR) و حل كننده فسفات (PSM) بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم (رقم N80) در سطوح مختلف نيتروژن و فسفر در شرايط گلخانه

The Effect of Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) and Phosphate Solubilizing Microorganism (PSM) on Yield and Yield Components of Wheat (cv. N80) under Different Nitrogen and Phosphorous Fert

به منظور ارزيابي كاربرد باكتري هاي محرك رشد (PGPR) و حل كننده فسفات (PSM) بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم، آزمايشي در گلخانه ي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري در سال 1388 به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي و در سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل كود بيولوژيك (شامل عدم كاربرد كود بيولوژيك، فسفات بارور 2 ( Pseudomonas fluorescens or Psu+Bacillus subtilis or BAC)، نيتروكسين( Azotobacter brasilense or Azt+Azospirillum lipoferum or Azp) و سوپرنيتروپلاس (Azp + Psu + BAC))، كود نيتروژن در سه سطح (0، 75 و 150 كيلو گرم در هكتار) و كود فسفره در سه سطح (0، 60 و 120 كيلو گرم در هكتار) بود. نتايج نشان داد كه كود بيولوژيك، كود نيتروژن و كود فسفر بر صفات تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد كاه، عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت گندم تاثير معني دار داشتند. برهمكنش معني داري نيز بين كود بيولوژيك و كود شيميايي نيتروژن از نظر عملكرد دانه گندم مشاهده شد. بر همين اساس بالاترين عملكرد دانه گندم در تيمار كاربرد همزمان 75 كيلو گرم در هكتار كود نيتروژن و استفاده از نيتروكسين به دست آمد. بر اساس جدول مقايسه ميانگين بالاترين عملكرد كاه با مصرف 150 كيلو گرم نيتروژن به دست آمد. همچنين بالاترين عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت در تيمار كاربرد نيتروكسين حاصل شد. با توجه به ضرايب همبستگي بين صفات، عملكرد دانه بيشترين همبستگي را با عملكرد بيولوژيك (**85/0=r) داشت. همچنين عملكرد دانه با تعداد دانه در سنبله (**73/0=r)، وزن هزار دانه (**68/0=r)، عملكرد كاه (**56/0=r) و شاخص برداشت (**69/0=r) همبستگي مثبت و معني داري نشان داد. بر اساس نتايج اين پژوهش كاربرد كودهاي بيولوژيك توانست مصرف كودهاي شيميايي نيتروژن و فسفر را كاهش داده و عملكرد گياه را افزايش دهد.

In order to evaluate the effect of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) and phosphate solubilizing microorganism (PSM) on yield and yield components of wheat a pot experiment was conducted at Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University during 2009. Experiment was arranged in factorial based on completely randomized design in three replicates. Treatments were included bio-fertilizer in four levels (non-inoculation control, Phosphate Barvare 2 (Pseudomonas fluorescens+Bacillus subtilis), Supernitroplus (Azotobacter brasilense+Azospirillum lipoferum) and Nitroxine (Azospirillum + Pseudomona + Bacillus)), three levels of chemical nitrogen fertilizer (0, 75 and 150 kg urea/ha) and three levels of phosphorus fertilizer (0, 60 and 120 kg super phosphate triple/ha). Results showed that the studied treatments (biofertilizer, nitrogen and phosphate inorganic fertilizers) had significant effect on grain number per spike, 1000 grain weight, grain yield, straw yield, biological yield and harvest index. Interaction effect between biofertilizer and chemical fertilizers was significant in terms of grain yield. The maximum grain yield was resulted from simultaneously applying of Nitroxine and 75 kg ha-1 nitrogen fertilizer. By contrast, the highest straw yield was obtained when 150 kg nitrogen fertilizer was used. Grain yield had the maximum correlation with biological yield (r=0.85**). Grain yield positively and significantly correlated with grain number per spike (r=0.73**), 1000 grain weight (r=0.68**), straw yield (r=0.56**) and harvest index (r=0.69**). In conclusion biofertilizer inoculations could reduce application of nitrogen and phosphorus chemical fertilizers and increase plant performance.