مقايسه ي تطبيقي/ تحليلي ميزان آسيب پذيري بافت هاي شهري در برابر زلزله با استفاده از مدل هاي تحليل سلسله مراتبي و فازي (نمونه موردي: شهر لامرد)

Adaptive-analytical comparison of the vulnerability of the urban tissues against earthquake using the models of hierarchical analysis and fuzzy (The case study: Lamerd City)

?با توجه به واقع شدن ايران بر روي يكي از دو كمربند زلزله خيز جهان و وجود گسل هاي فراوان، وقوع زلزله در فلات ايران امري طبيعي است. ايران جز ده كشور بلاخيز و ششمين كشور زلزله خيز دنيا است؛ كه زلزله مسبب بيش ترين تلفات انساني در آن مي‌باشد، خطري كه خسارت هاي مالي فراواني نيز براي كشور به همراه داشته است. شهر لامرد نيز كه در جنوب استان فارس و بر روي كمربند زلزله خيز جنوب ايران قرار دارد از اين قاعده مستثنا نيست و هر ساله به طور متوسط در اين شهر 4 زلزله با شدت هاي مختلف رخ مي دهد؛ لذا براي مقابله با مساله فوق نيازمند مقاوم سازي ساختمان ها و سكونتگاه ها در سطح شهرها و روستاها هستيم. براي مقاوم سازي بناها و ساختمان ها با توجه به محدوديت منابع مالي، در وهله ي نخست بايد از روش ها و تكنيك هايي استفاده گردد كه مديران و مسيولان را قادر به تخمين و ارزيابي ميزان آسيب پذيري سكونتگاه‌ها و اولويت بندي بافت هاي شهري در برابر زلزله كند. اين ارزيابي و پيش بيني؛ برنامه ريزي مسوولان را جهت داده و مانع از به هدر رفتن منابع مالي و انساني مي‌گردد. هدف از اين پژوهش پاسخ گويي به نياز مطرح شده مي‌باشد كه استفاده از چه تكنيك و روشي مي‌تواند تصوير مناسب‌تر و دقيق‌تر از ميزان آسيب پذيري در برابر زلزله ارايه دهد. روش تحقيق مورد استفاده در اين پژوهش توصيفي/ تحليلي مي‌باشد كه با استفاده از مدل هاي فازي و تحليل سلسله مراتبي اقدام به ارزيابي ميزان آسيب پذيري بافت هاي كالبدي شهر لامرد شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش بيانگر اين موضوع مي‌باشد كه روش فازي چند متغيره از توان بالاتري براي شناسايي بافت هاي شهري آسيب پذير نسبت به روش تحليل سلسله مراتبي دارا مي‌باشد. همچنين مشخص گرديد كه در مدل فازي بيش ترين ميزان آسيب پذيري مربوط به وضعيت آسيب پذيري بالا (بيش از 38 درصد) و در مدل تحليل سلسله مراتبي بيش ترين ميزان آسيب پذيري مربوط به وضعيت آسيب پذيري متوسط (بيش از 43 درصد) مي‌باشد.

Due to being located on one of the two earthquake belts and existence of plenty of faults, earthquake in the Iranian plateau is natural. Iran is among the ten nations disaster-prone and is the worldʹs sixth of the earthquake. Earthquake caused the most human deaths in Iran, the threat which has large financial losses for the country. To deal with the mentioned issue, we have to secure buildings and settlements in towns and villages. For construction and buildings resistance, due to the limited financial resources, in the first instance, methods and techniques should be used which make the managers and officials able to estimate and assess the vulnerability of the settlements and prioritize the urban tissues against earthquake. This evaluation and prediction makes the officialsʹ planning oriented and prevents losses of human and financial resources. The purpose of this research is to answer to this question that the use of which technique and method can offer the most appropriate and accurate picture of measure of vulnerability against earthquake. Methods used in this study are descriptive-analytical through deploying multivariate models of fuzzy and hierarchical analysis, Evaluation of vulnerability of mold tissues in Lamerd has been taken. The results of this study indicated that fuzzy multivariate method has higher capacity than hierarchical analysis in identification of urban vulnerable tissues. It was determined that in multivariable fuzzy model, the highest vulnerability is related to high- damaged situation (more than 38%) and in the hierarchical analysis, the most vulnerability is related to average – damaged situation (more than 43%).