امكان سنجي پهنه امن خانگي (Home zone) عاملي جهت ارتقا كيفيت محيط در كالبد محلات شهري (نمونه موردي: محله خانقاه سنندج)

Feasibility study of Home zone; a factor to promote the quality of environment in the framework of the city quarters(Case study: the Khaneghah of Sanandaj)

هدف عمده طراحي خيابان‌هاي مسكوني بايد بر زيست پذيري استوار باشد. امروزه طراحي خيابان‌هاي مسكوني به گونه اي است كه سرعت خودرو ها به خاطر مسيرهاي عريض بالا بوده و عابران پياده و دوچرخه سواران را مجبور به عقب نشيني كرده است. نتيجه اين امر از دست دادن فرصت براي ساكنان محلي به منظور ايجاد جوامع سالم‌تر و قوي‌تر است. يكي از اين راه حل‌ها ايجاد پهنه هاي خانگي در محلات مسكوني مي باشد. اين پژوهش سعي دارد به اين سوال پاسخ دهد كه آيا محله خانقاه سنندج داراي ويژگي‌هاي مناسب جهت ايجاد يك پهنه امن خانگي است؟ وچه راهكارهايي وجود دارد تا اين محله تبديل به يك پهنه امن خانگي شود. با توجه به چند بعدي بودن اين مساله، مدل ارزيابي چند معياري AHP با ماهيتي كمي-كيفي به عنوان مدل كارآمدي براي ارزيابي و اولويت بخشي به معيارهاي محله خانقاه سنندج انتخاب شد و معيارهاي مورد بررسي (كالبدي-فضايي، اجتماعي- فرهنگي، محيطي) در چهارچوب درختچه سلسله مراتبي به يازده زير معيار تبديل و با استفاده از نرم افزار Expert choice به صورت دودويي ارزيابي شدند. نتايج آزمون T تك نمونه‌اي بررسي ميزان معيارها (نتايج استخراجي از 95 پرسش نامه) با استفاده از spss مورد ارزيابي قرار گرفت كه نتايج حاصل از پژوهش (5 > 3.5 > 1) نشان دهنده بالاتر از حد متوسط بودن ميزان معيارها و وجود پتانسيل‌هاي لازم در محدوده مربوطه جهت ايجاد پهنه امن خانگي است به گونه اي كه معيار كالبدي- فضايي با ضريب 70/0% و زير معيارهاي خوانايي، پوشش گياهي، سرزندگي بيش ترين اثربخشي را در ايجاد پهنه امن خانگي در محله خانقاه سنندج داشته است.

The main purpose of residential street design should be based on stable viability. Nowadays the design of residential streets is in a shape that the cars run faster due to a larger width of streets and it makes pedestrians and cyclists scuttle. It leads to the lack of opportunity for the citizens to create healthier and stronger society. Here one of these solutions is creating home zones in the residential quarters. This paper tries to answer this question: if Khaneghah of Sanandaj has suitable feature to create a safe home zone, and what strategies are there to turn this quarter into a home zone? According to this multi-dimensional issue an evaluation model, which is multi-criteria with a qualitative-quantitative nature, is chosen as an effective model to evaluate and give priority to the criteria of Khaneghah of Sanandaj and criteria study (Dealing with framework, dealing with space social-cultural and environmental). In the frame of hierarchical shrub turned into eleven sub-criteria and they are evaluated two by two and by Expert choice software. The results of T test, a single sample of the study of criteria rate,(extracted results from 95 questionnaires) is evaluated by SPSS where the investigation results are the indicators of the higher rate from the average of criteria rate and the existence of essential potential in the relevant range to create home zone in a way that criteria dealing with space and frame with %0/45 coefficient and under the legibility criteria, herbal vitality has had the most effective impact on creating home zone in Khaneghah of Sanandaj.