بررسي مضامين ملامتي در غزلهاي عطار

Researching of the Malamati’s Contents in the Attar’s Lyrics

«ملامت» بعنوان رويكردي خاص در طريق سلوك، همواره در بررسي جريانهاي فكري عرفان اسلامي اهميت داشته است و تامل در سير تاريخي اين مفهوم با تكيه بر بُعد اجتماعي آن بيانگر يك دگرگوني بنيادين در گذر از «حال» به «قال» است. بويژه آنكه چنين نگرشي در ادب عرفاني موجد غزلهاي قلندري شده و جلوه‌هايي از آن در سروده‎هايي از سنايي تا حافظ نمايان است.در تحليل محتوايي غزلهاي عطار بسامد مفاهيم ملامتي چشمگير است؛ بگونه‌اي كه مضامين بديع قلندرانه و خوشه‌هاي واژه هاي مرتبط را ميتوان از اركان سبك غزل عطار بشمار آورد. اين سروده‌هاي متاثر از قلندريات سنايي را ميتوان حلقه تكامل غزلهاي عرفاني شمس و حافظ دانست. پژوهش حاضر با نظري انتقادي، مباني شكلگيري انديشه ملامتي را بررسي نموده و ميكوشد تا با پي جويي خاستگاه معنايي غزلهاي قلندري عطار در اقوال و سنن پيران ملامتي، منقول در منابع متقدم صوفيه و بويژه آثار سُلمي، نشان دهد كه چگونه عطار اصول ملامتيه را در سروده‌هايش ملحوظ داشته است و نيز تاثيرپذيري عطار از حكيم سنايي را در اين نوع از سروده‌هايش بنماياند.

“malamat” is a special attitude in the way of behavior,always in researching of the way of thinking Islamic mysticism has the important role thought in the historical movement of this conception with the social dimension is the statement of a basic transformation in passing from “ inner word” to “ outer word” . Especially this attitude in mysticism literathre has been the beeing of the “dervish” lyric. The manifestations of this are shown in the poems from Sanaee to Hafez. In content analysis of Attar lyrics, the Malamati conception is outstanding.so the obvious dervish contents and the related group of words would be the part of the Attar lyric style. These poems which are affected from the dervishing Sanaee can be known as the perfection circle of mystical lyrics of Shams and Hafez. This investigation with the critical attitude, argues the basic forms ofMalamati thought.it tryes to research on the meaning of dervish lyrics of Attar in speeches and the tradition of old Malamatiyan, which are said in the sources of the primary mysticism and especially in the works of Solami. This research will show that how Attar saves the Malamati principles in his hymns.it shows the impressions of Attar from saged Sanaee in this kind of his hymns.