تاثير ميزان مصرف و شيوه تقسيط نيتروژن بر عملكرد كمي و كيفي كلزا در شرايط آب و هوايي جويبار

Effects of nitrogen application rates and splitting methods on quantities and qualities yield of rapeseed (Brassica napus L.) at Jouybar condition

چكيده به منظور تعيين اثر مقادير مختلف مصرف و شيوه تقسيط نيتروژن بر عملكرد كمي و كيفي كلزا، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه پژوهشي واقع در جويبار با عرض جغرافيايي 31 درجه و 20 دقيقه شمالي و طول جغرافيايي 48 درجه و 41 دقيقه شرقي با ارتفاع 5/11 متر از سطح دريا در سال زراعي 88-1387 اجرا شد. مقادير صفر، 100 و 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به عنوان عامل اصلي و سه سطح تقسيط نيتروژن در مراحل ابتداي كاشت، شروع ساقه رفتن، شروع گلدهي و گلدهي كامل به عنوان عامل فرعي بودند. نتايج نشان داد عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد روغن و درصد روغن تحت مقادير و تقسيط نيتروژن در سطح احتمال 1% قرار گرفتند. تنها عملكرد روغن در سطح 5% تحت مقادير نيتروژن معني‌دار شد. افزايش مصرف كود نيترژن همه صفات را افزايش داد بجز درصد روغن كه منجر به كاهش شد. بيشترين تعداد خورجين، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد روغن و درصد روغن در سطح دوم تقسيط و كمترين آن‌ها در سطح سوم تقسيط مشاهده شد. عملكرد روغن تحت مقادير 100 و 200 كيلوگرم نيتروژن در مقايسه با شاهد به ميزان 53 و 49% افزايش نشان داد. حداكثر عملكرد دانه و عملكرد روغن تحت اثر متقابل مقدار 200 كيلوگرم نيتروژن در سطح دوم تقسيط و كمترين آن‌ها تحت اثر متقابل مقدار 100 كيلوگرم نيتروژن در سطح سوم تقسيط به دست آمد. به طور كلي سطح دوم تقسيط همراه با افزايش نيتروژن بهترين تيمار بود.

Abstract: In order to determination effect of different nitrogen application rates and splitting methods on quantities and qualities yield of canola, a field experiment was conducted as split-plot using a randomized complete block design with four replicates at Jouybar (Iran) in 2008-9. Three rates of nitrogen fertilizer including (0, 100 and 200 kg N ha–1) as main plot and three nitrogen splitting in sowing time and stem elongation (bolting begins), first flower opens and flowering ends as sub plot. Results indicated that there were affected grain yield, biological yield, oil yield and oil content at 1 % probability level by nitrogen rates and splitting and only oil yield at 5 % probability level by nitrogen rates. High nitrogen application had increased all traits exception oil content duo to decreasing. The highest pod number, grain yield, biological yield, oil yield and oil content had showed in T2 and lowest was obtained in T3. Oil yield with 100 and 200 kg/ha N application in comparison with check had increased about 53 and 49 %, respectively. The highest grain yield and oil yield was obtained under interaction of N200T2 and lowest under interaction of N100T3. Finally, T2 with accompanying increase nitrogen was the best treatment.