بررسي پيشگويي‌كننده‌هاي رفتار پيشگيري از مواجهه با آلودگي هوا در زنان باردار:يك مطالعه مبتني بر الگوي فرانظريه‌اي

Predictors of Air Pollution Exposure Behavior among Pregnant Women:A TransTheoretical Model- Based Study

مقدمه: باتوجه به مشكلات مادري و جنيني مرتبط با مواجهه زنان باردار با آلودگي هوا و نقش تعيين مراحل تغيير رفتار در پيشگيري از مواجهه، مطالعه حاضر با هدف تعيين پيشگويي‌كننده‌هاي مراحل تغيير رفتاري پيشگيري از مواجهه با آلودگي هوا در زنان باردار شهر تهران طراحي شده است. مواد و روش‌ها: در يك مطالعه مقطعي 200 نمونه از زنان باردار سه منطقه جغرافيايي شمال، جنوب و مركز تهران كه به درمانگاه‌هاي مراقبت دوران بارداري مراجعه كردند، به‌طور تصادفي وارد مطالعه شدند. جمع‌آوري داده‌ها ازطريق پرسشنامه‌هاي محقق ساخته و استانداردشده مطابق با الگوي فرانظريه‌اي، شامل فرم اطلاعات مردم‌شناختي، پرسشنامه منافع، موانع، خودكارآمدي و مراحل تغيير انجام پذيرفت. تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون كاي- دو، ضريب همبستگي اسپيرمن و رگرسيون لجستيك انجام شد. نتايج: ميانگين (±انحراف معيار) سني افراد مورد مطالعه 4/8 ±9/26 سال و ميانگين (±انحراف معيار) سن بارداري 1/9±9/27 هفته بود. بين مراحل تغيير رفتار با موانع، منافع و خودكارآمدي، همبستگي خطي معناداري مشاهده شد (001/0P=). همچنين يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه خودكارآمدي توان پيشگويي‌كنندگي مراحل تغيير رفتار را دارد (001/0P=). نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه از ميان سازه‌هاي مورد بررسي الگوي فرانظريه‌اي، خودكارآمدي تنها سازه پيشگويي‌كننده اتخاذ رفتار پيشگيري از آلودگي هوا مي‌باشد. يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند به‌عنوان پايه‌اي براي مداخلات آموزشي درزمينه تغيير رفتار جهت كاهش مواجهه با آلودگي هوا در زنان باردار، مورد استفاده متخصصان امر سلامت قرار گيرد.

Introduction: Due to the vulnerability of pregnant women and their fetuses to air pollution and the role of determining the stages of behavior change in preventing the exposure to air pollution, this study aimed at investigating the predictors of stages of changing preventive behavior among pregnant women in Tehran. Methods: In this cross sectional study, 200 pregnant women who referred to three health centers located in different geographic regions of Tehran in the fall 2011 were randomly selected and assessed. Data were gathered through a validated researcher-made questionnaire based on Transtheoretical model which included demographic as well as benefits, obstacles and self-efficacy sections. The data were analyzed using descriptive and analytic statistical tests of chi-square, spearman correlation and logistic regression. Results: Totally, 200 eligible pregnant women with mean age of 26.9±4.8 participated in this study. There were significant correlation between stage of change with pros, cons and self-efficacy P < 0.0001. Additionally, self-efficacy was a significant predictor of stage of behavior change. Conclusion: Results showed that, only self-efficacy construct could predict air pollution exposure behavior. The findings of this study can be used as a robust basis for future educational interventions regarding air pollution preventive behaviors in pregnant women.