آسياب وآسياباني در جامعه روستايي ايران

Water miller and miller in Iranian rural community

آسياب و آسياباني بخشي از ميراث فرهنگي و اجتماعي جامعه ايران است كه به تدريج مرگي خاموش را تجربه مي كند. آسياباني به عنوان يكي از دانش هاي بومي مردمان اين سرزمين كه سازگاري كاملي با محيط زيست اطراف خود دارد، شايسته حفظ و نگهداري و به سبب اهميت تاريخي آن در اجتماعات شهري، روستايي و عشايري نيازمند مطالعه و بررسي است. هدف اين مقاله بيشتر بررسي جايگاه آسيابان در ساختار اجتماعي روستا است. مقاله حاضر سه بخش دارد. در بخش نخست آسياب و آسياباني تعريف شده و تفاوت ميان آسياب با ساير آسياها توضيح داده شده است. در بخش دوم جايگاه آسيابان در ساختار اجتماعي روستا بررسي و مشخص شده با وجود آن كه آسيابان بخشي از قشر خوش نشين روستا محسوب مي شده اما به سبب دانش فني و درآمد قابل توجه از اقشار مورد احترام اجتماع روستايي به شمار مي آمده است. بخش سوم نيز به مساله زوال آسياب و آسياباني پرداخته و ورود آسياهاي موتوري، تغيير سبك زندگي و كاهش آب را از علل مساله دانسته است. داده هاي مقاله با دو روش مطالعه اسنادي و مطالعه ميداني تهيه شده اند. براي يافتن داده هاي ميداني نويسندگان دو سفر به مناطق روستايي آشتيان و بجنورد داشته اند. بر اساس يافته هاي مقاله آسيابان را نمي توان جزو گروه هاي خوش نشين با مرتبه اجتماعي پايين قلمداد كرد.

Water mill and miller are a part of Iranian social and cultural heritage which are experiencing a silent death. As a local knowledge with a complete adaptation to its environment, mills are deserve to preserve and maintenance and because of their historical importance in urban, rural and nomadic societies they need to more study and research. The study of the water miller position in the village social structure is the goal of the paper. This paper has three parts. In the first part water is defined and the differences between it and other mills have been described. The miller position is studied and it is cleared although the miller formally belonged to rural landless people (Khosh neshin) with low position in village social structure but because of his technical knowledge and considerable revenue was among the respected people in village. The gradual erosion of water mill and miller because of introduction of motor mills, the changing of life styles and reduction of water is studied in the third part. The data were gathered by documentary ad field study methods. The authors had two trips to rural areas of Ashtian and Bojnourd for finding field data. According to the findings we cannot easily put the miller in Khosh neshin groups with low social position.