درآمدي بر جامعه‏شناسي تاريخي اصلاحات: استدلال‏هاي مخالفان اصلاحات در اصلاحات ناصرالدين‏شاه (1278-1275) از ديدگاه انتخاب عقلاني

An Introduction to Historical Sociology of Reforms: Argument against the Nasseriʹʹs Reform (1859-1862) Based on Rational Choice Approach

مقاله پيش‌رو به بررسي يكي از دوره‌هاي اصلاحي عصر ناصري، يعني بازه زماني 1278-1275 مي‌پردازد، بازه‌اي كه معمولا از آن غفلت مي‌شود. در اين مقاله، با رويكردِ انتخاب عقلاني، به روايت علي استدلالاتِ مخالفان در قالبِ سه گروهِ روحانيان، درباريان، و ديوانيان پرداخته شده است و پس از بررسي استدلالات هريك از اين سه دسته، (بر اساس روش تطبيقي جان استوارت ميل) كه عمدتا بر آموزه هاي فراموش‌خانه متمركز است، استدلالات مشترك در ميانِ گروه هاي استدلال كننده عبارت بود از: «در خطر افتادن كيان پادشاهي ناصرالدين شاه»، و « عدم پايبندي مصلح و/يا همراهان وي به سنت». در كنارِ اين استدلالاتِ پرتكرار، «مغايرت اقدامات اصلاحي مصلح و/يا همراهان وي با دين»، دين‌دار نبودن شخص مصلح و/يا همراهان وي»، به همراه استدلالاتِ «تلاش براي تغيير نظام پادشاهي»، «برهم‌خوردن امنيت داخلي»، «بي‌توجهي به جايگاه طبقاتي مخالف و تهديد منافع طبقاتي آنان»، «نگراني از امتزاج فرهنگي» و «ويژگي‌هاي رفتاري مصلح و/يا همراهان وي» استدلالاتي اند كه دو گروهِ استدلال كننده عنوان كرده‌اند. و «فساد اقتصادي مصلح»، «از بين رفتن تماميت ارضي»، «مستعمره‌شدن ايران»، «وابستگي به روسيه» و «عدم رعايت حقوق شهروندي» استدلالاتي اند كه فقط يكي از گروه‏هاي استدلال‌كننده عنوان نموده اند.

The following article aims to study one of the reformative periods (1859-1862) in Nasseriʹs Era which is mostly neglected. Applying Rational Choice Theory I appealed to a narrative analysis of the arguments of cons by dividing the internal oppositions to three groups: clergymen, courtiers, and government officials. After analyzing the arguments of these three groups (based on John Stuart Millʹs comparative method) there were common arguments among those groups who had discussed on: "endangerment of the kingdom of Nasser al-Din Shah" and "neglecting the traditions". "Incompatible of reformist performances with Islam", "a not religious reformist", "endangerment of the Imperial dynasty", "homeland security disturbance", "neglecting the oppositionʹs position", "the concern of cultural mixing" and "The personal manner of the reformist himself" are the arguments which two groups are mentioned them. Also one of these groups refered to the arguments like "the economic performance of the reformist", "the loss of territorial integrity", "colonization of Iran", "the reformistʹs political dependency on Russia", and "neglecting the citizenʹs rights".