بازنمايي عناصر هويت بخش شهري در سفرنامه‏ها:( مطالعه مقايسه‏اي تهران و شهرستانهاي استان تهران)

Representation of Identical City Elements in Travel Writings: A Comparative Study f Tehran and Other cities in Tehran Province

در اين مقاله عناصر هويتبخش شهري استان تهران در سفرنامهها مورد مطالعه قرار ميگيرد و محوريت بر نمادهاي شهرسازي و معماري خواهد بود. از سويي، بازنمايي نمادين شهر اهميت زيادي در هويتبخشي شهر دارد و از سوي ديگر، استانها و شهرهاي خاص مثل استان تهران و شهر تهران جايگاه نماديني براي هويت كشور و انعكاس ايران معاصر داشته و در نقطهاي نزديكتر به ايران امروز قرار دارد. با اين نگاه بازنمايي ايران در سفرنامهها به نوعي منعكسكننده اميدها و نااميدهاي هويت شهري است كه از اين منظر هم موضوع مطالعات فرهنگي شهر است و هم به نوعي، عرصه بازنمايي فرهنگ و هويت شهر را تصوير ميكند. سفرنامه ها از سويي، مروري است بر وضعيت راهها و جادهها، شهرسازي و معماري، ميادين و مبلمان شهري و از سوي ديگر نگاه نويسنده را نسبت به مردم، روابط اجتماعي، گفتگوها، ضربالمثلها و فرهنگ عاميانه بيان ميكند. نگاه ما در اين مقاله، تمركز بر عناصر هويت شهري است كه در سفرنامه ها توصيف شده است. بر اين اساس، در اين مقاله با مطالعه 24 سفرنامه كه توسط سفرنامهنويسان داخلي و خارجي نوشته شده، با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي، مطالعه بازنمايي عناصر و نمادهاي هويت بخش استان تهران انجام شده است. مقولات عناصر و نمادهاي هويتبخش شامل بناهاي محوري، شهرسازي و سياستهاي مربوطه، نمادهاي فرهنگي، رسانههاي شهري و مبلمان شهري است. يافتههاي اين مطالعه نشان ميدهد كه بازنمايي استان تهران در سفرنامه ها، با دوييت هاي شرق در برابر غرب، مناطق بالاي جامعه در برابر مناطق پايين و يا شهر تهران در برابر شهرهاي ديگر استان، كشور يا حتي جهان صورت گرفته است.

This study explores identity elements of Tehran province in travel writings with concentration on symbols in urban planning and architecture. On one hand, symbolic representation of a city plays a crucial role in identity making and on the other hand special provinces and cities like Tehran are important in echoing contemporary Iranian national identity and are highly closed to today’s Iran. In this perspective, representation of Iran in travel writings somehow reflects hopes and disappointments of urban identity. Our perspective in this article is to concentrate on elements of urban identity as is described in the travel writings. Therefore, based on analyzing 24 travel writings by either domestic or international travel writers with a content analysis method, we studied representation of elements and symbols of identity making in Tehran province. The categories of elements as well as symbols of identity include basic buildings, urban planning and related policies, cultural symbols, urban media and urban furniture. Findings show that representation of Tehran in travel writings has been shaped by dualities of the East against the West, uptown against downtown, or Tehran against other cities of the province or other cities of the country or even against the world.