بررسي تاثير سلنيوم و اسيد ساليسيليك بر انتقال مجدد فتوسنتز جاري و عملكرد دانه ارقام گندم در شرايط ديم.

effects of selenium and salicylic acid on remobilization current photosynthesis and grain yield of wheat cultivars under dry land condition

چكيده به منظور بررسي تاثير سلنيوم و اسيد ساليسيليك بر حركت مجدد مواد ذخيره اي، فتوسنتز جاري و عملكرد دانه ارقام گندم ديم آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال زراعي1390-1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي اراك اجرا شد. عوامل مورد آزمايش شامل اسيد ساليسليك در سه سطح بدون مصرف، خيساندن بذر در محلول 5/0 ميلي مول، خيساندن بذر در محلول 5/0 ميلي مول توام با محلول پاشي با غلظت 1 ميلي مول، سلنيوم در دو سطح بدون مصرف و با مصرف به ميزان 18 گرم در هكتار و ارقام گندم شامل آذر 2، سرداري و رصد بود. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان حركت مجدد، فتوسنتز جاري، كارايي و سهم فتوسنتز جاري و عملكرد دانه مربوط به رقم آذر 2 بود. ميزان فتوسنتز جاري در رقم آذر 2 نسبت به ارقام رصد و سرداري به ترتيب 17 و 23 درصد افزايش نشان داد. رقم آذر 2 از لحاظ عملكرد دانه نسبت به رقم سرداري و رصد به ترتيب 19 و 16 درصد افزايش نشان داد. مصرف اسيد ساليسيليك به صورت بذر مال ميزان و كارايي فتوسنتز جاري و عملكرد دانه را افزايش داد. مصرف توام اسيد ساليسيليك بصورت بذر مال و محلول پاشي سلنيوم عملكرد دانه را نسبت به شاهد 9 درصد افزايش داد. اثر متقابل سه گانه تيمار ها نشان داد، بيشترين ميزان فتوسنتز جاري معادل 80/1236 كيلوگرم عملكرد دانه معادل 10/1604 كيلوگرم در هكتار از اثر متقابل محلول پاشي سلنيوم و بدون مصرف ساليسليك از رقم آذر 2 حاصل شد. به طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه در شرايط ديم با مصرف بذر مال اسيد ساليسيليك توام با محلول پاشي سلنيوم در سه رقم مي توان اثرتنش رطوبتي را تعديل و به عملكرد قابل قبول دست يافت.

Abstract: In order to effects of salicylic acid and selenium on yield, yield component dry land wheat cultivars, a field experimental was carried out as factorial based on complete randomized block design with four replicates in the research station of Islamic Azad University- Arak Branch, Iran in 2010-2011 crop season. Experimental factors were including of salicylic acid in three levels, without salicylic acid, seed priming with solution of 0.5m mol salicylic acid and seed priming with solution of 0.5m mol salicylic acid along with sprayed at the rates of 1m mol two weeks before flowering, selenium without and with selenium and that applied at the rate of 18 g ha-1 and three dry land wheat cultivars including of Azar 2, Sardary and Rasad. Results showed maximum of remobilization rate, current photosynthesis, efficiency and current photosynthesis contribution and grain yield was obtained from Azar 2 cultivar. Current photosynthesis rate and grain yield in Azar 2 cultivar increased by 17, 23% and 19, 16% as compared with Sardary and Rasad cultivars respectively. Application of salicylic acid as seed priming was increased current photosynthesis rate, current photosynthesis efficiency and grain yield. Application along with salicylic acid as seed priming and foliar application of selenium increased grain yield by 9% as compared with control. Interaction effects three-way of showed that maximum current photosynthesis rate equal 1236.80 kg ha-1 and grain yield equal 1604.10 kg ha-1 was obtained from treatment of foliar application of selenium and without salicylic acid in Azar 2 cultivar. The present results showed that by using selenium and salicylic acid under dry land condition can obtain acceptable yield.