اثر تنش خشكي انتهاي فصل بر كربوهيدرات هاي غيرساختماني در لاين‌هاي پيشرفته و ژنوتيپ‌هاي گندم نان

The effect of terminal drought stress on carbohydrate non- structure in advanced lines of bread wheat genotypes

چكيده اين مطالعه طي سال زراعي 89-1388 در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج اجرا شد. در اين بررسي 23 لاين و رقم گندم نان شامل 20 لاين متحمل و 3 لاين حساس به تنش خشكي در يك آزمايش كرت هاي يك بار خرد شده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با دو تيمار آبياري كامل و تنش آبياري و در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. تيمارهاي آبياري كامل و آبياري محدود به عنوان عامل اصلي و لاين هاي گندم (23 لاين و رقم) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد، عملكرد دانه و ميزان كربوهيدرات محلول و نشاسته در بافت‌هاي مختلف برگ پرچم، سنبله، اولين ميانگره از راس ساقه و دومين ميانگره از راس ساقه مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد تنش خشكي باعث كاهش معني دار عملكرد دانه، هيدرات كربن و نشاسته در بافت هاي برگ پرچم، سنبله و اولين ميانگره از راس ساقه و افزايش معني دار كربوهيدرات محلول و نشاسته در سنبله شد. در اين بررسي لاين متحمل SD-86-11 در شرايط تنش آبياري با عملكرد دانه 3 /6 تن در هكتار و در شرايط آبياري كامل با 4/7 تن در هكتار همچنين لاين متحمل SD-86-9با عملكرد دانه 2/6 تن در هكتار در شرايط تنش آبياري و 8/6 تن در هكتار در شرايط آبياري كامل نسبت به ساير لاين ها و ارقام در شرايط تنش خشكي و آبياري كامل از عملكرد بالاتري برخوردار بودند. رقم حساس دريا با عملكرد دانه 5/3 تن در هكتار در شرايط تنش آبياري و 3/5 تن در هكتار در شرايط آبياري كامل عملكرد دانه كمتري در شرايط تنش خشكي نشان داد.

Abstract: This study was conducted at the 400 hectare Research Farm of Seed and Plant Improvement Institute in Karaj at 2009-2010. In this research 23 bread wheat lines and cultivars including 20 drought-tolerant and 3 drought-susceptible lines were considered in a randomized block design based on split plots with two irrigation treatments (normal and stress) with 3 replications. Irrigation treatments including normal and restricted irrigation were considered as main plots and wheat genotypes (23 genotypes) were considered as sub plots. Grain yield and the amount of soluble carbohydrate and starch in different tissues (stamen Leaf, spike, Peduncle and Penultimate Was measured. The results showed that drought stress was significantly reduced grain and the amount of soluble carbohydrate and starch in stamen Leaf, spike and Peduncle tissues and the increase of Soluble carbohydrate and starch in spike. In this study, sd-86-11 Tolerant line with 6/3 tons per hectare grain yield under water stress and full irrigation with 7/4 tons per hectare yield also SD-86-9Tolerant line with 6/2 tons per hectare grain yield under water stress and full irrigation with 6/8 tons per hectare yield , showed the highest yield under water stress and full irrigation and Darya, the susceptible line, with 3/5 tons per hectare grain yield under water stress and full irrigation with 5/3 tons per hectare yield showed the lowest yield under dry conditions.