بررسي علل وقوع سخت‌زايي باليني در گاو

Etiology survey of some cases of bovine clinical dystocia

به منظور بررسي علل سخت‌زايي در گاو اطلاعات مربوط به 255 مورد سخت‌زايي كه طي يك دوره 20 ساله به درمانگاه تخصصي دانشكده دامپزشكي (اهواز، شيراز و اروميه) ارجاع شده بود، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. از اين تعداد كه گاوهاي آميخته بومي و دورگ بودند، 80 مورد (4/31 درصد) در زايمان اول، 48 مورد (8/18درصد) در زايمان دوم، 45 مورد (6/17درصد) در زايمان سوم، 43 مورد (9/16درصد) در زايمان چهارم، 39 مورد (3/15درصد) در زايمان پنجم و بيشتر بودند. از اين تعداد 110 مورد (1/43درصد) سخت‌زايي با منشا مادري و 127 مورد (8/49درصد) سخت‌زايي با منشا جنيني داشتند و در 18 مورد (1/7درصد) هر دو نوع سخت‌زايي با هم مشاهده شد. فراواني موارد سخت‌زايي و نوع مادري و جنيني آن با تعداد زايش ارتباط معني‌دار معكوس در حد 001/0 داشتند. در سخت‌زايي‌هاي با منشا مادري باز نشدن گردن رحم (سرويكس) و پيچ خوردگي رحم از بقيه موارد بيشتر بود و بجز سستي رحم و پارگي مجرا بقيه موارد با تعداد زايش ارتباط معني‌دار داشتند. تنگي گردن رحم با پيچ خوردگي رحم به راست و تنگي لگن ارتباط معني‌دار مثبت داشت. از سخت‌زايي‌هاي با منشا جنيني تا خوردگي اندام‌ها و به دنبال آن حالت ”P2” شكمي و ورود لگني ”P1” خلفي بيشتر از حالات ديگر مشاهده گرديد. شكل‌هاي ظاهري غيرطبيعي (ناهنجاري) در همه زايمان‌ها تقريباً به يك نسبت ديده شد. همه اين نوع سخت‌زايي‌ها با تعداد زايش ارتباط خيلي معني‌دار منفي داشتند و بجز ورود لگني عمودي و حالت جانبي بقيه موارد با هم ارتباط معني‌دار داشتند. اين مشاهدات توجه را به علل احتمالي ايجاد سخت‌زايي جلب كرده و به آمادگي دامپزشك براي درمان سخت‌زايي كمك مي‌كند.

In order to study the etiology of bovine dystocia, the records of 255 cases of dystocia referred to the university veterinary hospital in Ahwaz, Urmia and Shiraz over a 20 year period were analyzed. Of these mixed local breeds of cows 80(31.4%) were first calvers, 48 (18.8%) second calvers, 45 (17.6%) third calvers, 43 (16.9%) fourth calvers and 39(15.3%) fifth or more calvers respectively. One hundred and ten cases (43.1%) had dystocia with maternal origin, 127(49.8%) cases had dystocia of fetal origin and 18 (7.1%) of the cases had both feto-maternal origin dystocia. Of the maternal dystocia cervical dilation failure and uterine torsion were most abundant and with the exception of uterine inertia, all had a highly significant negative correlation with the maternal parity. Cervical dilation failure had a positive correlation with narrow pelvis and uterine torsion to the right. Of the fetal origin dystocia flexed posture and ventral position, followed by posterior presentation, were most frequent. Monsters were similarly found in all the groups. All these types of fetal dystocia were significantly correlated with maternal parity, and with the exception of vertical presentation and lateral position, all the types were significantly inter-related. These observations draw attention to the incidence of possible causes of dystocia and help to the management of these cases.