ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران؛ زمينه ها و چالش ها (با تاكيد بر پنج شاخص جهاني شدن اقتصاد)

Iranʹʹs Economic Diplomacy; Conditions and Challenges

گسترش بازارهاي جهاني و ارتباط روزافزون بين كشورهاي مختلف باعث شده است كه محيط تجاري بسياري از فعاليتهاي اقتصادي با تغيير و تحولات زيادي روبه رو شود. در اين شرايط، مفاهيم ديپلماسي اقتصادي از اهميت بسزايي برخوردار است، به گونه اي كه در دوران حاضر ايجاد فضاي لازم در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران از جمله شرايط الزامي بستر تعامل با اقتصاد جهاني را تشكيل داده است. در اين مقاله به اين سوال پرداخته مي شود كه زمينه ها، موانع و چالش-هاي جايگاه ديپلماسي اقتصادي در سياست خارجي ايران كدامند؟ در پاسخ به پرسش، جايگاه آماري اقتصاد ايران در شاخص هاي پنج گانه جهاني شدن اقتصاد يعني آزادسازي اقتصادي، خصوصي سازي، رقابت پذيري، سرمايه گذاري مستقيم خارجي و گسترش تكنولوژي هاي اطلاعاتي و ارتباطي، استخراج شده و براساس نرم افزار Excel و تبديل آن به نمودار و اطلاعات، تاثير آن بر كاركرد ديپلماسي اقتصادي تجزيه و تحليل مي گردد. از اين رهگذر سعي شده از طريق اين شاخص ها، چالشهاي سه گانه فراروي ديپلماسي اقتصادي يعني تقابل سياست و اقتصاد، تقابل دولت و بازيگران غيردولتي و تقابل عرصه داخلي و بين المللي با نگاه آماري به تصوير كشيده شود و اين واقعيت كه ميان اين پنج شاخص و جايگاه ديپلماسي اقتصادي ارتباط مستقيم وجود دارد، تبيين گردد.

This paper intends to study the role and significance economic diplomacy in the era of globalization. It then examines the performance of Iranian foreign policy and its interaction with global economy. The main challenges are reviewed, and major areas of activities evaluated. Five basic indices of globalization were taken to be applied to the case of Iran evaluation of its performance in the course of globalization. Subsequently, the nature of relationship between Iranian economic diplomacy and indices of globalization in the areas of economic globalization, privatization, competition, foreign investment and development of ICT was analyzed and demonstrated.