بررسي فرصت‌هاي همگرايي تجاري ايران با كشورهاي آسياي مركزي

A Study on Iranʹʹs Opportunities for Trade Integration with Central Asian Countries

با توجه به روند رو به رشد جهاني شدن اقتصاد و لزوم حضور گسترده‌تر كشورها در صحنه‌هاي بين‌المللي، همكاري‌هاي منطقه‌اي در دو دهه گذشته، به نحو گسترده‌اي به عنوان يكي از اجزاي اصلي در دستور كار سياست‌گزاران و دولتمردان كشورها قرار گرفته‌است. در راستاي دستيابي به اين هدف، كشور ما نيز به دنبال توسعه روابط خود با كشورهاي آسياي مركزي مي‌باشد. بررسي شاخص‌هاي اقتصادي كشورهاي مذكور، بيانگر موقعيت نسبتاً مناسب آنها از لحاظ جمعيت، توليد ناخالص داخلي، درآمد سرانه و شاخص‌هاي اجتماعي مي‌باشد كه مي‌توانند بازار مناسبي براي جذب صادرات و تامين‌كننده نيازهاي وارداتي ايران ‌باشند. در مقاله حاضر توان و ظرفيت تجاري ايران با كشورهاي آسياي مركزي، با تكيه بر شاخص اكمال تجاري و ظرفيت تجاري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته ‌است. نتايج نشان مي‌دهد ايران و كشورهاي مذكور در تمامي بخش‌هاي تجاري فيمابين، از اكمال تجاري بهره‌مند نبوده و درجه تشابه در كالاهاي وارداتي و نيازهاي وارداتي دو طرف از يكديگر بسيار اندك مي‌باشد. برآوردها نشان مي‌دهند پتانسيل صادراتي ايران در تجارت با كشورهاي مورد مطالعه قريب به 899 ميليون دلار مي‌باشد. لذا توصيه مي‌گردد توسعه همكاري‌ها تنها به برخي بخش‌ها كه ايران در آنها داراي توان و پتانسيل صادراتي لازم مي‌باشد، شامل بخش‌هاي صنعتي، نفت و پتروشيمي محدود گردد.

Due to increasing economic globalization and the need for greater global participation of countries, policy-makers and politicians throughout the world have broadly addressed the regional cooperation in the past two decades. Iran is no exception and to that end, it seeks to expand ties with central Asian countries. The economic indicators of these countries represent their relatively suitable situations in terms of population, GDP, per capita income, and social indices. So they could be suitable markets for absorbing Iranʹs export and supplying its needs. This paper analyzes Iranʹs potential and capacity for trade ties with central Asian countries with emphasis on complementary trade as well as greater trade potential. Findings of the study indicates that Iran and central Asian countries do not enjoy trade complementarity in all sectors and they have a very low degree of similarity in import from each other. Estimates suggest that Iranʹs export potential in trade with these countries is approximately $m 899. So it is recommended that further cooperation should be confined to certain sectors (such as industries, oil, and petrochemicals) in which Iran enjoys the required export potential and capacity.