نقش پتاسيم غيرتبادلي در تغذيه گياه ذرت در سري هاي غالب خاك هاي زراعي استان گلستان

The Role of Non-Exchangeable Potassium on Plant Nutrition(Zea mays L.) in Predominant Soil Series of Golestan Province

سرعت آزاد شدن پتاسيم غير تبادلي اهميت زيادي در تامين پتاسيم مورد نياز گياهان، به ويژه در خاك هاي غني از كاني هاي حاوي پتاسيم دارد. با توجه به اينكه تا بحال اطلاعات كافي درباره پتاسيم غير تبادلي در خاك هاي استان گلستان در دسترس نيست و از طرف ديگرگياهان قادرند از پتاسيم بين لايه اي نيزتغذيه نمايند، لذا بررسي نقش پتاسيم غير تبادلي جهت مديريت و استفاده صحيح از منابع خاكي ضروري به نظر مي رسد. به منظور ارزيابي پتاسيم قابل دسترس گياهي و نقش پتاسيم غيرتبادلي در تغذيه گياه، مطالعه اي گلخانه اي به صورت آزمايش فاكتوريل، با دو فاكتور خاك (12سطح) و آبشويي(2 سطح) در چهار تكرار و در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. مشاهده شد كه در همه خاك ها بين تيمار آبشويي شده و غير آبشويي شده در ماده خشك و پتاسيم جذب شده بوسيله ذرت در سطح 01/0 درصد اختلاف معني دار وجود داشت. در تيمار غيرآبشويي شده ماده خشك و جذب پتاسيم توسط گياه بيشتر از تيمار آبشويي شده بود. ميزان پتاسيم تبادلي رها شده از خاك ها، در تيمار غير آبشويي بيشتر از تيمار آبشويي بود. ولي در مورد پتاسيم غير تبادلي عكس اين نتايج صادق بود. نتايج مقايسه ميانگين نشان داد كه بين ميزان پتاسيم غير تبادلي قبل از كشت و پس از چهار مرحله برداشت گياه در خاك ها در سطح 05/0 درصد اختلاف معني دار بود. در هر مرحله به دليل توسعه سيستم ريشه گياه و ترشح اسيدهاي آلي از ريشه، پتاسيم از فرم غيرتبادلي، وارد فاز تبادلي شده و در نتيجه ميزان ماده خشك و قابليت دسترسي پتاسيم براي گياه بيشتر شده است.

The release rate of non-exchangeable K (NEK) plays a significant role in supplying K for plants; particularly in soils that they are rich in K bearing minerals. Because of rare information about NEK pool in Golestan soils and the role of interlayer soil K in plant growth, it is necessary to investigate the role of NEK in management and proper use of soil resources. In order to evaluate soil available K for plants and to determine the role of NEK on plant nutrition, a greenhouse study was carried out as a factorial experiment in completely randomized design including two factors of soil (12 levels) and leaching (2 levels) with four replicates. It is observed that in all soils, there was a significant difference in dry matter and potassium uptake by corn between leached and unleached treatments (p < 0.01). Dry matter and potassium uptake by corn were more in unleached treatment than that of other ones. The extent of released soil exchangeable K (SEK) in unleached treatment was higher than that of leached treatment. But the reverse results were observed for NEK. Mean comparisons results showed that there was significant difference between released exchangeable potassium and NEK at the pre-planting and after the fourth harvest (p < 0.05). Due to plant root system development and root organic acid exudates, K was entered into exchangeable phase from non-exchangeable pool in each stage. Consequently, amount of dry matter and availability of soil K were increased.