مدل مناسب مصرف بهينه كود نيتروژن در آبياري نشتي چغندرقند

Determination of an appropriate model for optimum use of N fertilizer in furrow irrigation

برآورد مقدار بهينه كود مصرفي براي كاهش هزينه توليد و مخاطرات زيست محيطي و افزايش عملكرد ضروري است. نياز بهينه و اقتصادي كود با استفاده از برازش يك مدل بر داده‎هاي عملكرد نسبت به كود مصرفي به‎دست مي‎آيد. در تحقيق حاضر به منظور تعيين مدل مناسب تابع توليد چغندرقند نسبت به مصرف كود نيتروژن و برآورد مقدار بهينه اقتصادي كود مدل‎هاي چندجمله‎اي درجه دو، جذري، ميچرليخ، هيپربوليك مثلثاتي، چندجمله‎اي درجه دو با آستانه و خطي با آستانه استفاده شد. داده‎هاي مورد استفاده نتايج يك آزمايش در پنج سطح كودي نيتروژن خالص شامل: صفر، 60، 120، 180 و 240 كيلوگرم در هكتار و با سيستم آبياري نشتي در سه تكرار در دو سال 1382 و 1383 بود. مقدار بهينه اقتصادي كود نيتروژن بر اساس قيمت‎هاي كود و محصول در سال‎هاي مذكور به‎دست آمد. مقدار كود با توجه به نسبت قيمت كود به محصول و نوع مدل مورد استفاده متفاوت بود. نتايج اين تحقيق نشان داد كه مدل چندجمله‎اي درجه دو براي توصيف تابع توليد و مقدار بهينه اقتصادي كود در زراعت چغندرقند مناسب است. با كاربرد اين مدل مقدار بهينه اقتصادي كود نيتروژن در سال‎هاي 1382 و 1383 به ترتيب 8/235 و 9/248 كيلوگرم در هكتار به‎دست آمد. مقدار بهينه اقتصادي كود نيتروژن با استفاده از اين مدل در سال 1390 بر اساس مدل سال 1382 با نرخ مصوب و آزاد كود اوره به ترتيب 7/234 و 1/225 كيلوگرم در هكتار و بر اساس مدل سال 1383 به ترتيب 9/247 و 8/240 كيلوگرم در هكتار به‎دست آمد.

Estimation of optimum fertilizer rates is needed because of growing economic and environmental concerns. Optimum fertilizer rates can be determined by fitting statistical models to yield data collected from N fertilizer experiments. The main goal of this research was to compare and evaluate quadratic, square root, Mitscherlich, rectangular hyperbola, linear plus plateau and quadratic plus plateau models for describing the response of sugar beet to N fertilizer. Data used were obtained from a furrow irrigation system experiment with five N fertilizer rates: zero (control), 60, 120, 180, and 240 N kgha-1 with three replications in Ekbatan Research Station, Hamedan, Iran, during 2003 and 2004. Economic optimum N fertilizer rates were obtained based on fertilizer and sugar beet price during 2003 and 2004. Economic, optimum N fertilizer rates varied depending on the fertilizer to crop price ratio and models used. Results of this research showed the quadratic model described the yield responses and economic, optimum N fertilizer rate in sugar beet cultivation better than the other models. Economic, optimum N fertilizer rates due to this model were 235.8 and 248.9 kgha-1 in 2001 and 2002, respectively. Economic optimum N fertilizer rates based on N fertilizer subsidy and non-subsidy prices were 234.7 and 225.1 kgha-1 for 2003 model, and 247.9 and 240.8 kgha-1 for 2004 model, respectively.