برنامه آموزش مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي در زمينه پيشگيري از پوكي استخوان بر فعاليت بدني دانش آموزان پايه دوم راهنمايي شهرستان كلاله در سال 91

Impacts of a health belief model-based education program about osteoporosis prevention on junior high school students’ physical activity, Kalaleh, Iran, 2012

زمينه و هدف: پوكي استخوان، اپيدمي خاموش عصر حاضر است كه با توجه به ميزان ابتلاي بالاي زنان به اين بيماري و عوارض ناشي از آن، از اهميت ويژه اي برخوردار است. اين بيماري قابل پيشگيري است و چون دختران نوجوان، جمعيت پرخطر را تشكيل ميدهند، هدف از مطالعه بررسي تاثير برنامه آموزش مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي در زمينه پيشگيري از پوكي استخوان بر فعاليت بدني دانش آموزان پايه دوم راهنمايي شهرستان كلاله در سال 91 است. روش بررسي: پژوهش حاضر مطالعه تجربي است كه روي 140 دانش آموز دختر دوّم راهنمايي شهرستان كلاله (گروه آزمون 70 نفر و گروه شاهد70 نفر) انجام گرفت. نمونه گيري به روش تصادفي چندمرحله اي بود. داده ها پس از جمع آوري از طريق پرسشنامه هاي استاندارد مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي در خصوص پوكي استخوان و فعاليت جسماني، با نرم افزار SPSS نسخه 16 و آزمون هاي تي مستقل و تي زوجي تجزيه و تحليل شد. يافته ها: دانش آموزان گروه هاي آزمون و شاهد، از لحاظ بعد خانوار و مشخصات دموگرافيك والدين همگن بوده و اختلاف معناداري بين دو گروه وجود نداشت. قبل از مداخله، ميانگين نمرات آگاهي و سازه هاي الگوي اعتقاد بهداشتي در گروه ها تفاوت معناداري نداشت، اما بعد از مداخله، نمرات گروه آزمون افزايش قابل ملاحظه اي داشت (001/0 < P). همچنين ميانگين نمرات فعاليت جسماني گروه آزمون، دو ماه بعد از آموزش افزايش معناداري داشت (001/0 < P). نتيجه گيري: آموزش مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي نقش مهمّي در افزايش سطح آگاهي و به تبع آن ايجاد نگرش هاي مطلوب و انجام فعاليت جسماني در دانش آموزان داشت.

Background and objectives: Osteoporosis, a current silent epidemic, is of high importance due to its high prevalence and complications among women. It is a preventable disease whose high-risk population includes young girls. This study investigated the impacts of a health belief model-based education program about osteoporosis prevention on physical activity of junior high school students in in Kalaleh (Iran) during 2012. Method: The present experimental study was conducted on 140 female students of the second-grade of junior high school in Kalaleh. The subjects were selected and allocated to the case and control groups (n = 70 each) using multistage random sampling. Data were collected through standard questionnaires on the application of health belief model in osteoporosis and physical activity. The collected data were analyzed with independent and paired t-tests in SPSS version 16. Results: There were no significant differences between the case and control groups in terms of household size and parents’ demographic characteristics. Before the intervention, the two groups had no significant differences in the mean scores of awareness and the health belief model constructs. However, the intervention could significantly increase the case group’s scores (P < 0.001). In addition, two months after the intervention, the mean scores of physical activity significantly increased in the case group (P < 0.001). Conclusion: The health belief model-based education program was efficient in increasing the students’ awareness which in turn created a favorable attitude toward physical activity among the participants. Keywords: Students, Health Belief Model, Education, Osteoporosis, Physical Activity