تحليل و بررسي بنيادهاي شكاكيّت هيوم

Analysis and Study of the Bases of Humeʹʹs Skepticism

شكّاكيّت ديويد هيوم از دو بنياد كلي يعني نقد «قواي شناخت» و نقد «محتواي شناخت» تشكيل شده است. او از يك سو، با نقد عقل و حس، اين دو قوه را براي كسب معرفت يقيني ناتوان قلمداد مي‌كند و از سوي ديگر، با نقد محتواي شناخت دو اصل «عدم انطباع، عدم تصور» و «چنگال هيوم» را به ترتيب به عنوان ملاكي براي تشخيص مفاهيم و نيز گزاره‌هاي موهوم از غير موهوم ارايه مي‌كند. هيوم براي به كارگيري اين اصول در انكار حقيقي بودن مفاهيم و گزاره‌ها، از دو راهبرد «استدلالي» و «تكويني» بهره مي‌برد. او در راهبرد اول مي‌كوشد نشان دهد هيچ استدلالي در تاييد حقيقي بودن مفهوم مورد شك يا در تاييد صحت گزاره مورد شك وجود ندارد و در راهبرد دوم مي‌كوشد نشان دهد با وجود غير عقلاني بودن يك مفهوم يا گزاره به دليل فقدان پايه استدلالي، چگونه انسان به آن باور دارد! او در راهبرد دوم از اصل ديگري موسوم به اصل «تداعي تصورات» بهره مي‌برد. هيوم در اين اصل چگونگي شكل‌گيري مفاهيمي را توضيح مي‌دهد كه موهوم مي‌داند. در اين مقاله كوشيده‌ايم ضمن تشريح مباحثي كه به آنها اشاره شد، به نقد و بررسي آنها بپردازيم.

Hume’s skepticism is funded on two main bases, that is, criticizing the faculties of cognition and criticizing the content of cognition. Hume, on the one hand, critized reason and sense and maintained that these are not able to gain authentic knowledge, on the other hand, he criticized the content of cognition and proposed “No Impression, No Idea” as well as “Hume’s Fork” as indications to recognizing illusionary concepts and statements from the real ones. By applying his principles, Hume employed two strategies i.e argumentative strategy and genetic strategy in order to refute the reality of special concepts and statements such as causality (as an a priori concept). In the former he tried to show that there is no argument attesting the reality of the concept doubted or validity of the statement doubted. In the latter he tried to show how we believe in concepts and statements which do not have rational bases. Hume took advantage of another principle called the “association of ideas” in the second strategy. Applying this principle, Hume explained how some illusionary concepts are formed. In this paper, we elucidate the topics mentioned along with their assessment..