اثربخشي مديريت شناختي- رفتاري استرس بركاهش علايم جسمي ‌سازي، وسواس فكري- عملي، حساسيت در روابط بين فردي و نشانه‌هاي سرگيجه در بيماران زن مبتلا به سرگيجه‌ي روان‌تني

Cognitive_ Behavioral Stress Management and Its Impact on Somatization, Obsessive- Compulsive Disorder, Interpersonal Relationship Sensitivity and Vertigo Signs in Females with Somatoform Vertigo

زمينه و هدف: سرگيجه از نشانه‌هاي رايج در بيماراني مي‌باشد كه به پزشكان عمومي و نورولوژيست‌ها مراجعه مي‌كنند كه 30 تا 50 درصد موارد علل غيرارگانيك دارد. لذا انتظار مي‌رود مداخلات روان‌شناختي بتواند سهم به‌سزايي در بهبود وضعيت رواني، اجتماعي و خانوادگي اين بيماران داشته باشد و به اين واسطه در كاهش علايم سرگيجه‌ي بيماران مبتلا به اختلالات سرگيجه‌ي روان‌تني نقش داشته باشد. هدف اين پژوهش بررسي اثربخشي مديريت استرس با رويكرد شناختي- رفتاري بر كاهش علايم جسمي سازي، وسواس فكري - عملي، حساسيت در روابط بين فردي و نشانه‌هاي سرگيجه بيماران زن مبتلا به سرگيجه‌ي روان‌تني بود. روش بررسي: اين پژوهش به روش تجربي با پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري با گروه گواه انجام شد. نمونه شامل 28 بيمار زن مبتلا به سرگيجه‌ي روان‌تني با تشخيص متخصص مغز و اعصاب بود كه به شيوه‌ي تصادفي به‌عنوان نمونه از جامعه‌ي آماري انتخاب و به شكل تصادفي در دو گروه آزمايشي (14 نفر) و گواه (14 نفر) گمارده شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از زير مقياس‌هاي پرسشنامه‌ي SCL-90-R و مقياس شدت علايم سرگيجه VSS-SF استفاده شد كه در پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري توسط افراد تكميل گرديد. مداخله‌ي شناختي- رفتاري مديريت استرس طي 10 جلسه‌ي 5/2 ساعته و به مدت 5/2 ماه در گروه آزمايش انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل كوواريانس چند متغيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين نمرات علايم جسمي‌سازي، وسواس فكري - عملي، حساسيت در روابط متقابل و نشانه‌هاي سرگيجه در گروه آزمايش به‌طور معني‌داري نسبت به گروه گواه كاهش پيدا كرد (0001/0P < ). نتيجه‌گيري: نتايج حاكي از اثربخشي آموزش شناختي- رفتاري مديريت استرس بر كاهش علايم جسماني‌سازي، وسواس- اجبار و حساسيت در روابط متقابل در بيماران زن مبتلا به سرگيجه روان‌تني بود. واژگان كليدي: مديريت شناختي رفتاري استرس، جسماني‌سازي، وسواس فكري - عملي، حساسيت در روابط متقابل، سرگيجه‌ي روان‌تني

Background and Objective: Psychological interventions can play a vital role in decreasing the symptoms of somatoform disorders via improving psychological, social and familial status of the patients. The aim of the present study was to investigate the effectiveness of cognitive_ behavioral stress management (CBSM) on somatization, obsessive-compulsive disorder and interpersonal relationship sensitivity in females with somatoform vertigo. Materials and Methods: This experimental study composed of pre test, post test and follow up phases. The sample consisted of 28 patients with somatoform vertigo according to the diagnosis of neurologists. They were randomly selected and then assigned to two groups of experimental and control. The SCL-90-R and VSS-SF tests were used in both groups throughout pre and post tests and follow up phases. The experimental group received CBSM for 10 sessions; each session lasted for 2.5 hours and for a period of 2.5 months. The data was analyzed by ANCOVA. Results: The mean of somatization, obsessive-compulsive disorder, interpersonal relationship sensitivity and vertigo signs significantly decreased in the experimental group. Conclusion: Cognitive-behavioral stress management has a positive effect on the treatment of somatization, obsessive-compulsive disorder, interpersonal relationship sensitivity and vertigo signs in patients with somatoform vertigo. Keywords: Cognitive behavioral stress management, Somatoform vertigo, Somatization, Obsessive- compulsive, Interpersonal relationship sensitivity