واكاوي نظام مفهومي ارسطو در خداشناسي

Aristotle’s Theological System of Concepts Reconsidered

خداشناسي ارسطو بر طبيعيات او استوار است. ارسطو، در امتداد فيلسوفان طبيعي قبل از سقراط، در درجه نخست درصدد تبيين چگونگي پيدايش و دگرگوني موجودات طبيعي بوده است. روش او نيز متناسب با اين حوزه مطالعاتي، روشي تجربي و مبتني بر مشاهده و حسّ است. او، بر پايه مفاهيمي چون اوسيا، مادّه، صورت، قوّه، فعل و كمال، به تبيين حركت پرداخته و سرانجام، وجودِ يك محرِّك غير متحرّك نخستين را اجتناب ناپذير دانسته و عنوان خدا را نيز بر آن اطلاق كرده است. كاستي ها و ابهاماتي كه در اين مفاهيم وجود دارد، اقتضاي خاستگاه طبيعي اين مفاهيم، و تمركز ذهن ارسطو بر گشودن مسايل مربوط به حوزه طبيعت سبب شده است كه او نتواند مفهوم روشن و قابل دفاعي از خدا ارايه دهد.

Aristotle’s theology is founded upon his physical studies. Aristotle, originally following the goal of pre-Socratic natural philosophers, has organized a set of philosophical concepts including ousia, matter, form, potentiality, actuality and entelechia to explain natural changes and motions. His way of study, therefore, is based on experience and observation. In this way, he has proved the existence of an unmoved mover and presented a concept of God. Yet, the failures and ambiguities of the concepts, their essential state of naturality and Aristotle`s main mental concern in solving the problem of nature have led to an ambiguous and defective view in the field.