بررسي رويكرد علوم شناختي در مطالعه دين

Cognitive Approaches to the Study of Religion

علوم شناختي رويكردي است كه با نگاهي ميان رشته اي، مجموعه اي از روش هاي مطالعاتي را در مطالعه ساختار و قواي شناختي آدميان به كار مي گيرد و به بررسي روند تغييرات و تكامل هاي آن در تاريخ و نيز در طول حيات هر فرد مي پردازد. قابليت هايي كه اين علوم مي توانند به دين پژوهي معاصر بيافزايند، مي تواند گسترده و قابل توجّه باشد. به طور خلاصه مي توان گفت مطالعه ساختارهاي شناختي اي كه با توجّه به دست آوردهاي علوم شناختي براي بازنمايي و كسب مفاهيم ديني لازم بوده است و نيز اعمال و آيين هايي كه اين ساختارهاي شناختي را در مجموعه شناختي انسان ها نهادينه كرده اند، موضوع اصلي در رويكرد علوم شناختي به مطالعه دين است. در اين مقاله، پس از معرفي علوم شناختي در كليّت خود، به پيش فرض هاي فلسفي هم خوان با آن پرداخته شده و تلاش گرديده تا با بررسي زيرحوزه هايي كه علوم شناختي در مطالعه دين به كار مي گيرند، چشم اندازي عمومي از اين رويكرد به دست داده شود. اين بررسي، بسته به سهم هر يك از زيرحوزه هاي مربوط و نيز شدّت بداعت آن ها صورت گرفته است. مي توان گفت كه انسان شناسي شناختي دين و روا ن شناسي شناختي دين در اين علوم، به ترتيب سهم اول و دوم را در تحقيقات انجام شده داشته اند و نسبت به رويكردهاي ديگر اين علوم، مثل علوم اعصاب شناختي دين، نقش سازنده تري ايفا كرده اند.

Cognitive science is an inter-disciplinary approach that applies a set of methods to study the cognitive structures and faculties in human being’s life. These methods pursue the cognitive structures that are needed - in the light of this approach - to represent and acquire the religious concepts and the actions that institutionalize these structures. These goals are pursued through the process of change and evolution that supernatural concepts had been undergone during the historical life of mankind and also during the growth of any individual. In this paper cognitive science of religion is introduced with a general report of cognitive science and considering its philosophical bases and then tries to give an broad outlook to its approach to religion through its sub-disciplines, depending on the role of each of them in constructing the cognitive science of religion; cognitive anthropology and cognitive psychology have the most importance here, comparing to the rest like cognitive neuroscience.