اثربخشي برنامه پيشگيري از زورگويي اولويوس بر زورگويي، مهارت‌هاي اجتماعي و عزت نفس دانش آموزان در مدارس ابتدايي

Effects of Olweus Bullying Prevention Program on Elementary-School Studentsʹʹ Bullying, Social Skills, and Self-Esteem

هدف اصلي از پژوهش حاضر بررسي اثربخشي برنامه پيشگيري از زورگويي اولويوس بر زورگويي، مهارت هاي اجتماعي وعزت نفس دانش آموزان كلاس پنجم ابتدايي مي باشد. اين تحقيق از نوع آزمايشي مي باشد، كه در آن از طرح پيش آزمون- پس آزمون با گروه كنترل استفاده شده است. هر يك از دو گروه شامل 30 نفر دانش آموز زورگو مي باشد كه به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب و بطور تصادفي در دو گروه آزمايشي و كنترل گمارده شدند. دانش آموزان هر دو گروه به پرسشنامه تجديد نظر شده زورگو/ قرباني اولويوس، مقياس مهارتهاي اجتماعي ماتسون ومقياس عزت نفس روزنبرگ پاسخ دادند. به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات، براي بررسي فرضيه هاي پژوهش و تعيين ميزان اثر بخشي برنامه بر زورگويي، مهارتهاي اجتماعي و عزت نفس آزمودني ها، از روش تجزيه و تحليل واريانس چند متغيره (MANOVA) و براي پاسخ به سيوال تحقيق از تحليل رگرسيون چند متغيره به شيوه گام به گام استفاده شده است. نتايج نشان داد كه دو گروه از نظر زورگويي دانش آموزان زورگو در سطح (01/0 > p) تفاوت معنا داري دارند، ولي از نظر عزت نفس و زير مقياس هاي مهارت هاي اجتماعي، در پيش آزمون و پس آزمون از يكديگر تفاوت معناداري ندارند. يعني آموزش برنامه به گروه آزمايشي فقط در كاهش زورگويي دانش آموزان زورگو موثر بوده است. نتايج تجزيه و تحليل آزمون آماري رگرسيون چند متغيره، به روش گام به گام نشان داد كه 44 در صد از واريانس زورگويي بوسيله عزت نفس قابل تبيين و پيش بيني است. اما زير مقياس هاي مهارت هاي اجتماعي مناسب، مهارت-هاي اجتماعي نامناسب، تكانشي عمل كردن، برتري طلبي و گوشه گيري و حسادت نمي توانند پيش‌بيني كننده مناسبي براي زورگويي باشند. در اين پژوهش، نتايج اين يافته ها مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.

The main purpose of the present research is to study the effects of Olweus Bullying Prevention Program (OBPP) on bullying, social skills, and self-esteem of five-graders. The statistical population included 19752 students studying in the school year 2011-2012. The method was experimental with pre-test, post-test, and control group. The research sample consisted of 60 bullying students who were selected by available sampling and assigned randomly to control group (n=30) and experimental group (n=30). Both groups responded to Olweus Bully/Victim Questionnaire-Revised (OB/VQ-R), Matson Social Skills Scale, and Rosenberg Self-Esteem Scale. The data were analyzed using MANOVA and multiple regression analysis. The results indicated that the two groups showed significant difference in bullying but not in social skills and self-esteem. Multiple regression analysis step-by-step method results indicated that self-esteem predicted and explained 44 percent of the variance of bullying while the subscales of social skills failed to do so.