تاثير عوامل آب و هوايي بر تغييرات فصلي جمعيت شپشـك معمولي خرما Hem: Diaspididae)) Parlatoria blanchardi در استان خوزستان

The effects of climatic conditions on seasonal population fluctuation of date palm scale Parlatoria blanchardi Targ. (Hem.: Dispididae)

شپشك‏هاي خرما از آفات مهم خرما بوده كه در سال‏هاي اخيربه دليل سم‏پاشي‏هاي بي‏رويه بر عليه آفات كليدي بر ميزان خسارت آنها افزوده شده است. در ميان شپشك‏هاي خرما، گونه Parlatoria blanchardi Targ. كه به شپشك معمولي خرما معروف است از اهميت و پراكنش بالاتري برخوردار مي‏باشد. اين تحقيق به مدت 4 سال (1379 تا 1382) در منطقه آبادان انجام گرفت. تغييرات فصلي تراكم جمعيت شپشك خرما بصورت ماهانه در طول سال بررسي گرديد. داده‏هاي هواشناسي كه شامل متوسط رطوبت‌نسبي ماهانه و متوسط دماي ماهانه در طول سال بوده‏اند از طريق ايستگاه هواشناسي منطقه جمع‏آوري و مورد استفاده قرار گرفت. در تحليل داده‌ها از مد‌ل‌هاي تك مولكولي، لوجستيك، گومپرتز، ويبول و ريچارد استفاده شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه شپشك معمولي خرما فعاليت خود را از حدود اواسط فروردين ماه آغاز نموده و ‏جمعيت آفت در طول سال سه دوره فعاليتي ‏دارد. دوره اول از حدود اواسط فروردين ماه شروع و در اواسط شهريور تا اواسط مهر پايان ‏يافت. دوره دوم از دهه اول شهريور تا اواسط مهر شروع و در اواسط آذر تا دهه سوم دي ماه پايان يافته و دوره سوم از اواسط آذر تا اواسط دي ماه شروع و در اواسط فروردين ماه پايان گرديد. بين تغييرات جمعيت شپشك معمولي خرما و شرايط محيطي (دما و رطوبت نسبي) ارتباط مستقيم وجود داشت و دما تاثير بيشتري روي تغييرات جمعيت آفت نشان داد. بيشترين تراكم جمعيت آفت بين ميانگين دماهاي 16 تا 24 درجه سلسيوس و رطوبت‌‌نسبي بين 42 تا 63 درصد بوقوع پيوست.

Palatoria blanchardi Targ. is an important of date palm in Iran. The population was monitored monthly by leaf sampling during 4 years (2000-2004). Sample unit was 3 leaves that taken from 3 strata of the palm canopy of ten trees. Weather data (temperature and relative humidity) were obtained from Abadan meteorology station. Correlation analysis and sigmoid models including Monomolecular, Logistic, Gompertz, Weibull and Richard models were used to study the relationship between population density and weather parameters. Pest activities started in March and population increased by increasing of temperature and humidity. Result showed that there were three overlapping periods of activities in field. The first, second and third periods of activities started in April, September and December respectively. The first period was longest and the third period was shortest. There was significant correlation between population abundance and weather condition including temperature and relative humidity. The order of relative influences of climatic factors on seasonal population fluctuation showed that the effect of temperature was greater than the effect of relative humidity. The highest population occurred when temperature was between 16 ? C and 24 ? C and relative humidity was between 42 and 63 percent.