پيوند شهر آرماني و شهر واقعي در انديشه افلاطون

The Nexus between Ideal and Real Cities in Plato’s Thought

پژوهشگران فلسفه و انديشه سياسي همواره با اين پرسش روبرو هستند كه اگر آرمانشهر افلاطون، آنگونه كه وي مدعي است، شهري در آسمان يا صرفاً در گفتار است و بنابرين در زمين يافت نميشود و بنيّت تحقق بر زمين طراحي و معرفي نشده است، پس چرا افلاطون چند صد صفحه به ظرايف و دقايق اين شهر و قوانين خاص آن اختصاص داده است؟ همچنين اين پرسش مطرح است كه چرا افلاطون در جمهوري‌ ‌اصول و مباني ويژه‌يي طرح نموده است، اما در رساله‌هاي مرد‌ سياسي‌ ‌و قوانين،‌ ‌دعاوي متفاوتي ابراز داشته است؟ آيا اين تفاوت ديدگاه ـ‌آنگونه كه برخي معتقدند‌ـ بمعناي سرخوردگي و پشيماني افلاطون از طرح مواضع غيراخلاقي و ظاهراً كمونيستي در رساله جمهوري‌ ‌و در نتيجه تلاش براي ترسيم وضعيتي معقولتر و زمينيتر در دو رساله مرد سياسي‌ ‌و قوانين‌ ‌است؟ اين نوشتار درصدد است با تفكيك دو معناي مرتبط به هم از «سعادت» و همچنين معرفي جايگاه تقليد (ميمسيس) در انديشه افلاطون نشان دهد كه با حضور قوانين معقول و حداكثريِ حكومت حكيم (فيلسوف شاه) در كنار قوانين حكومتهاي ناقص اما قابل تحقق شهريار، هم قوانين معقول حكومت آرماني در مقام واقعيت تحقق مي‌يابد و هم متناسب با شرايط واقعي مردم، قوانين حداقليِ وضع شده توسط شهريار، امكان زندگي مبتني بر مشاركت عمومي را براي شهروندان فراهم مي‌آورد. بر اين اساس، ميتوان گفت ديدگاه‌هاي سياسي و اجتماعي بظاهر متفاوت افلاطون در آثار فوق، نه تنها مغاير و ضد هم نيستند بلكه خوانش يكي بدون ديگري به فهم صحيح كليت انديشه او رهنمون نميشود. ‌بنابرين، آثار فوق در نسبت با يكديگر، در مجموع پيكره واحدي از انديشه سياسي را عرضه ميدارند.

Researchers in the fields of philosophy and political thought have always faced the following question: “If Plato’s Utopia, as he claims, is a city existing in heaven or mainly in words and, thus, non-existent on earth, and if it has not been designed and introduced to be realized on this planet, why should Plato devote hundreds of pages to the description of this city and its particular rules? Another question here is: “Why does Plato propound a series of special principles in his Republic but present different ideas in dialogs of Statesman and The Laws. Does this change of attitude, as some believe, mean his frustration with and regret about posing some unethical and, apparently, communist viewpoints in the dialog of Republic and, as a result, for the purpose of portraying a more rational and earthly situation in the other two dialogs? By distinguishing the two related meanings of “happiness” from each other and also introducing the place of imitation (mimesis) in Plato’s philosophy, this paper intends to show that, with the presence of rational and maximum laws of the rule of the philosopher (king philosopher) alongside the laws of the imperfect but realizable rule of a king, not only are the rational Utopian rules realized, but the minimum rules formulated by a king also provide the possibility for citizens to live in conformity with their true conditions and based on general cooperation. Accordingly, it can be said that neither are Plato’s apparently different political and social views in the above works contradictory, nor will the reading of one without reading the other lead to a correct understanding of the totality of his philosophy. Therefore, the above three works constitute a single body of Plato’s political thought in combination with each other.