نقد تاريخ‌نگاري ابن‌كثير در كتاب «البدايه و النهايه» در زمينه تاريخ تشيع

A Critique of Ibn Kathirʹʹs Historiography about Shiʹʹism in Al Bidayah wa-Nihayah (The Beginning and the End)

«البدايه و النهايه» كتابي مشهور در زمينه تاريخ اسلام است كه توسط ابن‌كثير دمشقي (701ـ774ق) تاليف شده است. او به‌سبب تاثيرپذيري از شرايط زماني، مكاني و به‌ويژه استاداني مانند ابن‌تيميه، مواضعي ضدشيعي دارد. اين پژوهش درصدد نقد تاريخ نگاري ابن‌كثير در زمينه تشيع در كتاب مذكور، از طريق بررسي كلي روش‌ها و رويكردهاي نگارنده است. متن پيش‌رو در قالب نقد سندي، محتوايي، و روشي تاريخ‌نگاري مولف، سامان يافته است. مهم‌ترين نقدها عبارتند از: تناقض‌هاي دروني؛ مخالفت با قرآن، سنت، و تاريخ؛ «گزينش و حذف»، «پذيرش و رد» متعصبانه. در تحليل كلي، اين نتيجه به‌دست مي‌آيد كه مولف، از يك‌سو، با هدف توجيه اعتقادات مذهبي خاص خود، و از سوي ديگر، به‌سبب گرايش‌هاي ضدشيعي خود، هرگاه گزارشي تاريخي را با بينش‌ها و گرايش‌هايش ناهمخوان يافته حذف، رد، تحريف، و يا توجيه كرده است.

Al Bidayah wa-Nihayah is a famous book on the history of Islam, written by Ibn Kathir Dimashqi (701-773 ʹAHʹ). He has anti-Shiʹa views due to the effects of spatiotemporal conditions and particularly the influence of such professors like Ibn Taymiyyah. The present paper seeks to criticize Ibn Kathirʹs historiography of Shiʹism in the aforementioned book by making a general review of his methods and approaches. This paper is written as a critique of documents, content and methods of Ibn Kathirʹs historiography. The most important criticisms directed to it are: internal contradictions of aforementioned book, its inconsistency with the Quran, tradition and history, biased "selection and omission", and "acceptance and rejection". A thorough analysis if this book indicates that the writer omits, rejects, distorts or justifies any historical account which does not correspond with his own views and attitudes; firstly to justify his own religious beliefs and secondly due to his anti-Shiʹa attitudes.