مطالعه تنوع ايجاد شده به وسيله اتيل متان سولفونات و سديم آزيد روي رقم برنج طارم محلي

Study of Induced Variation by Ethyl Methane Sulphonate and Sodium Azide on Tarrom Mahali Rice Cultivar

يكي از نقش هاي مهم اصلاح موتاسيوني ايجاد تنوع ژنتيكي در صفات كمي و كيفي گياهان مختلف زراعي مي-باشد. تنوع ايجاد شده شانس انتخاب ژنوتيپ هاي جديد با خصوصيات مطلوب را افزايش مي دهد. در مطالعه حاضر نقش دو موتاژن شيميايي اتيل متان سولفونات (140 ميلي مولار) و سديم آزيد (2 ميلي مولار) در ايجاد تنوع در صفات زراعي برنج طارم محلي مورد بررسي قرار گرفت. صفات زراعي مورد بررسي شامل ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه، تعداد دانه پر در خوشه، طول و عرض دانه (ميلي متر) و وزن 100 دانه (گرم) مي باشند. نتايج نشان داد كه ارتفاع بوته و تعداد دانه پر در خوشه بيشترين و مناسب ترين واكنش را نسبت به موتاژن نشان دادند، زيرا ارتفاع بوته در هر دو تيمار موتاژني نسبت به شاهد كاهش يافته و تعداد دانه پر در خوشه نيز در هر دو تيمار در اكثر لاين ها نسبت به شاهد افزايش يافته است. بيشترين مقدار وراثت پذيري عمومي و پيشرفت ژنتيكي در اكثر صفات در تيمار EMS مشاهده شده كه نشان دهنده اين است كه تاثير اين موتاژن بيشتر از AZ بوده است. بيشترين تنوع در هر دو تيمار موتاژني در تعداد پنجه و تعداد دانه پر مشاهده شده كه تاثير اتيل متان سولفونات بيشتر از سديم آزيد بوده است.

One of the most important role of mutation breeding is the creation of genetic variability in quantitative traits in various crop plants. The variability, thus created and enhanced for selection of new genotypes with desired characteristics. In present study role of two chemical mutagens, Ethyl Methane Sulphonate (140 Mili molar), Sodium Azide (2 Mili molar) for creating variability in Tarrom Mahali cultivar have been investigated. The measured agronomic characters were: Plant height, tiller number, panicle length, number of filled seeds per panicle, length and width of seed (Milimeter) and 100-grain weight (gr). Results indicated that plant height, number of filled seed per panicle and tiller number showed the best response to these mutagens because plant height decreased in all mutagen treatments compared with control and number of filled seeds was increased in the most lines in two mutagens in compared with control. Maximum heritability and genetic advances were belonged to treatment EMS in most traits, therefore it is indicated that the effects of this mutagen is higher than that of Sodium Azide mutagen. Maximum variability advances were belonged to both mutagen treatments in number of tiller and filled seeds that effects of EMS was higher than AZ.