تعيين شاخص‌ انتخاب براي بهبود عملكرد در برنج از طريق تجزيه عليت

Determination of Selection Criteria for Yield Improvement in Rice Through Path Analysis

اين تحقيق به منظور تعيين ارتباط بين عملكرد دانه و اجزا آن و شناسايي صفات داراي بيشترين اثر روي عملكرد 25 رقم برنج، در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي اجرا گرديد. جهت پي‌بردن به ارتباط بين متغيرها ضرايب همبستگي بين آنها تعيين گرديد. ضرايب همبستگي موجود بين صفات نشان داد كه صفات تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه پر، نسبت طول به عرض دانه و تعداد پنجه بارور همبستگي معني داري را با عملكرد دانه داشتند. تحليل رگرسيون گام به گام نشان داد كه صفات تعداد دانه در خوشه، تعداد پنجه بارور و طول دانه به ترتيب 31، 1/35 و 1/8 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه كردند. نتايج تجزيه عليت نشان داد كه بيشترين اثرات مستقيم به ترتيب مربوط به صفات تعداد پنجه بارور (820/0) و تعداد كل دانه در خوشه (714/0) مي باشد. تعداد دانه پر در خوشه (641/0) بيشترين اثر غيرمستقيم را بر عملكرد دانه داشت. بر اساس نتايج به دست آمده از اين تحقيق مي توان صفات تعداد پنجه بارور و تعداد كل دانه در خوشه را به عنوان شاخص‌هاي بهبود عملكرد دانه در برنج معرفي كرد.

This study was undertaken with the objective to determine the association between grain yield and its components and identifying traits have the greatest effects on grain yield of 25 rice cultivars, in a randomized complete block design with three replications. Correlation coefficients between traits indicate that traits the number of grains per panicle, number of filled grains per panicle, ratio of grain length to width and number of productive tillers were significantly associated with grain yield. Stepwise regression method was applied to study the effect of each trait on yield and also to fit the best regression model. Results showed that the traits including number of grains per panicle, number of productive tillers and grain length explained 31, 35.1 and 8.1 percent of grain yield variation, respectively. Results of path analysis showed that maximum direct effects belonged to the number of reproductive tillers (0.820) and the total number of grains per panicle (0.714). Number of filled grains per panicle had the greatest indirect effect (0.664) on grain yield. On the basis of results of this study suggested number of productive tillers and the number of total grains per panicle could be considered as selection criteria for grain yield improvement in rice.