درامدي بر شناسايي نيازهاي انسان از ديدگاه قرآن با تاكيد بر برتري نيازهاي معنوي درسلسله مراتب نيازها

An Introduction to the Recognition of Human Needs from the Holy Quran View Point Based on People’s Spiritual Needs Preference in the Hierarchy of Needs

اين مقاله با هدف شناسايي عوامل مثبت و منفي موثر بر نيازهاي انساني از ديدگاه قرآن كريم تدوين شده است. مرور ادبيات موضوع و مطالعه مراتب نيازهاي انسانها در ابعاد فيزيولوژيكي و رواني و پرداختن به نظريه ها و الگوهاي رايج و تبيين ابعاد و عوامل هر كدام، خلا ناشي از عدم رويكرد ديني و معنوي در سلسله مراتب نيازهاي انساني را آشكارا مشخص ميكند. اين پژوهش از حيث هدف بنيادي، و از جهت نوع تحقيق در شمار پژوهشهاي كاربردي است و از جهت شيوه گردآوري داده ها در زمره پژوهشهاي كيفي ـ توصيفي به شمار مي رود؛ در اين پژوهش نيازهاي انسان متناظر با هرم نيازهاي مازلو در پنج طبقه تنظيم، و تلاش شده است تا علاوه بر ابعاد مادي نيازها بر ابعاد معنوي هر طبقه از نيازها تاكيد بيشتر شود. مهمترين مزيت اين تحقيق اين است كه در هر دسته از نيازها، عوامل مثبت موثر در تامين نيازها و نيز موانع تامين نيازها از ديدگاه قرآن كريم شناسايي و معرفي مي شود. بر اساس پژوهش براي "نياز به حيات" ، هفت عامل ايجابي و هفت عامل سلبي، براي "نياز به امنيت" دوازده عامل ايجابي و هشت عامل سلبي، در خصوص "نياز به محبت" نه عامل ايجابي و هفت عامل سلبي، در زمينه "نياز به كرامت" يازده عامل ايجابي و هفت عامل سلبي و براي "نياز به كمال" نه عامل ايجابي و شش عامل سلبي، شناسايي، مشخص و معرفي شد.

The article has been formulated to recognize positive and negative human needs based on the holy Quran perspective. Reviewing the literature, studying human needs levels in the physiological and mental dimensions, and explaining the dimensions and elements of the current theories and models obviously specify the lack of the religious and spiritual approaches in the hierarchy of human needs. The research, in regard to the objective and type, is basic and applied respectively. With respect to data gathering it is called qualitative - descriptive. In the present research the human needs have been classified in five categories as those of Maslo. The author has tired to emphasize on spiritual needs more than material ones. The most important advantage of this research is to recognize and introduce the positive effective elements and hindrances in providing the needs according to the holy Quran view points. Based on the research, seven affirmative and seven negative elements for the “life need”, twelve affirmative and eight negative elements for the “security need”, nine affirmative and seven negative elements for the “affection need”, eleven affirmative and seven negative elements for the “generosity need”, and nine affirmative and six negative elements for the “perfection need” were recognized, determined, and introduced.