ارزيابي كمي و كيفي چهار رقم كلزاي پاييزه در شرايط تنش آبي

Quantitative and qualitive evaluation four variety of autumnal canola (Brassica napus L.) in water stress conditions

چكيده به منظور بررسي اثر تنش رطوبتي در چهار رقم كلزاي پاييزه آزمايشي در قالب طرح اسپليت پلات با طرح پايه بلوك‎هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزارع آموزشي- پژوهشي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه شاهد انجام گرفت. عامل اصلي شامل سه تيمار فواصل آبياري به ترتيب 5 ، 10 و 15 روز و عامل فرعي شامل چهار رقم كلزاي پاييزه به نام هاي طلايه، Elite،Okapi و RGS بودند. صفات اندازه گيري شده شامل ارتفاع بوته، طول گل آذين، وزن تر برگ، وزن خشك برگ، وزن تر ساقه، وزن خشك ساقه، شاخص سطح برگ، تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن و پروتيين بودند. تجزيه واريانس داده ها نشان داد اثر تيمارهاي آبياري تنها بر وزن خشك برگ در سطح احتمال 5% و اثر تيمارهاي ارقام بر طول گل آذين، تعداد غلاف در بوته در سطح احتمال 1% و شاخص سطح برگ در سطح احتمال 5% تاثير معني داري داشت؛ اثر متقابل آبياري و رقم، بر طول گل آذين در سطح احتمال 1% معني دار گرديد. مقايسه ميانگين سطوح ارقام نشان داد بالاترين ارتفاع گياه به ميزان 16/100 سانتيمتر مربوط به رقم Elite و بعد از آن ارقام Okapi، RGS و طلايه قرار گرفتند. از نظر ارتفاع گل آذين رقم Elite با 10/44 سانتيمتر برتر از ساير ارقام مورد بررسي بود و بعد از آن ارقام طلايه، Okapi و RGS قرار گرفتند. از نظر تعداد دانه در غلاف رقم Elite به ميزان 65/24 برتر از ساير ارقامِ مورد بررسي بود و بعد از آن ارقام Okapi ، RGS و طلايه قرار گرفتند. وزن تر ساقه نسبت به ساير اجزا عملكرد، همبستگي بيشتري را با درصد روغن دانه (867/0=r) نشان داد. همچنين ارقام مورد بررسي از نظر درصد روغن دانه با يكديگر در سطح آماري 5% تفاوت معني داري نداشتند.

Abstract: In order to investigate the effect water stress on four cultivar of rapeseeds (Brassica napus L.), we did an experiment in research field of agriculture faculty of shahed university as split plot with use of randomized complete block design with three replications. The whole factor was including of three level of irrigation (5, 10 and 15 days orderly) and sub-factor was four cultivars of autumnal rape seed (RGS, Okapi, Elite and Tallaie). Length plant, length inflorescence, leaf soggy weight, leaf arid weight, stem soggy weight, stem arid weight, leaf area index, pod per plant, 1000-grain weight, percent oil and protein was measured. Variance analysis of data showed that effect of irrigation treatments was significant (P=0/05) on leaf arid weight and effect of varieties treatments was significant (P=0/01) on length inflorescence, pod per plant and leaf area index (P=0/05); but interaction effect of irrigation and varieties was significant (P=0/01) on length inflorescence only. Means comparison showed that Elite variety has the highest length plant (100/16 cm) then Okapi, RGS and Tallaie. Elite variety was superior than other varieties from length inflorescence (44/10 cm) followed by Tallaie, Okapi and RGS, respectively. Also, Elite variety was superior than other varieties from pod per plant (24/65) followed by Okapi, RGS and Tallaie, respectively. Stem soggy weight indicated more correlation (r =0/867) with seed oil percent than other yield component. Also these varieties werenʹt significantly different (P = 0/05) in seed oil percent.