تاثير خنك‌سازي فعال بر كاهش دماي بدن بيماران تب‌دار بستري در بخش مراقبت‌هاي ويژه، در مقايسه با روش تن‌شويه

A comparison between the effectiveness of active cooling and sponge cooling in decreasing body temperature of febrile patients in intensive care units

زمينه و هدف: تب، يكي از شايع‌ترين مشكلات بيماران در بخش‌هاي مراقبت‌هاي ويژه است. كنترل تب موجب كاهش فعاليت متابوليكي‌،كاهش نياز به اكسيژن و در نتيجه كاهش ميزان مرگ و مير مي‌شود. روش‌هاي فيزيكي كاهش دما مي‌توانند، دماي بدن بيماران را در مدت كوتاهي كاهش دهند اما كارايي و احتمالاً عوارض آنها به‌ويژه در بيماران بدحال يكسان نيست؛ لذا اين پژوهش، با هدف مقايسه تاثير روش خنك‌سازي فعال با روش تن‌شويه بر كاهش دماي بدن بيماران تب‌دار بستري در بخش مراقبت‌هاي ويژه انجام شد. روش بررسي: اين پژوهش كارآزمايي باليني تصادفي، بر روي 57 بيمار بستري در بخش مراقبت‌هاي ويژه مراكز آموزشي و درماني شهرهاي قزوين و تهران انجام شد. بيماران، با استفاده از روش بلوك‌بندي تصادفي‌شده انتخاب و طبقه‌بندي‌ شدند و در دو گروه تن‌شويه ساده و خنك‌سازي فعال قرار گرفتند. نمونه‌ها سه ساعت تحت مداخله قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌‌گيري‌هاي مكرر به همراه عامل بين‌گروهي و تحليل بقا به روش كاپلان‌ماير، توسط نرم‌افزار SPSS (ويرايش 16)، در سطح معني‌داري 05/0P < تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: بين دو گروه از نظر سن، جنس، شاخص سطح بدن و شاخص توده بدني، تفاوت معني‌داري وجود نداشت. پس از سه ساعت مداخله، ميانگين و انحراف‌معيار دما در گروه تن‌شويه از 21/0±7/38 به 55/0±6/37 درجه سانتي‌گراد (01/0P < ) و در گروه خنك‌سازي فعال از 25/0±8/38 به 18/0±1/37 درجه سانتي‌گراد (01/0P < ) رسيد. ميانگين دما در گروه خنك‌سازي فعال، از دقيقه 120 به بعد، به‌طور معني‌داري كمتر از گروه تن‌شويه بود (01/0P < ). پس از 180 دقيقه مداخله، در همه بيماران گروه خنك‌سازي فعال، يك درجه كاهش دما رخ داد اما در گروه تن‌شويه تنها در 65% بيماران يك درجه كاهش دما مشاهده شد (02/0P < ). هر دو روش مداخله مستقل از ميزان استامينوفن دريافتي، باعث كاهش معني‌دار دماي بدن بيماران شدند (02/0P < ) و استامينوفن دريافتي هيچگونه تاثير مخدوش‌كنندگي نداشت. نتيجه‌گيري: روش تن‌شويه براي كنترل تب، روش موثري است اما سرعت كاهش دما در اين روش كمتر از روش خنك‌سازي فعال است. استفاده از روش خنك‌سازي فعال، روش بهتري براي كنترل سريع تب شناخته شد؛ زيرا اين روش با سرعت يكنواخت‌تر و و با كارايي بيشتر نسبت به روش تن‌شويه، دما را كاهش مي‌دهد و برآورد دقيق‌تري از نظر زمان رسيدن به پاسخ درماني مطلوب، براي كادر درمان فراهم مي‌كند.

Background and Aim:Fever is of the commonest problemsof intensive care unit patients. Fever management reduces metabolic activity and oxygen demand, and thereby mortality will be reduced. Physical methods of temperature reduction can decrease body temperature in a short time, but their effectiveness and side-effects are not the same in different patients especially the highly sick ones. This study compared the effectiveness ofactive cooling and sponge cooling in decreasing body temperature of febrile patients in intensive care units. Materials and Methods: This randomized clinicaltrialwas done on 57 patientsadmitted to intensive care units of educational-care centers in Qazvin and Tehran. Patients were selected by stratified block randomization and divided into sponge and active cooling groups. Samples were subjected to three hours of intervention. The data were analyzed repeated measurement ANOVA and Kaplan-Meier survival analysis using SPSS software at 0.05. Results: There was no statistically significant difference between the two groups in terms of age, gender, body surface area, and body mass index. After three hours of intervention, the mean and standard deviation of temperature reduced from 38.7±0.21 to 37.6±0.55degrees centigrade in the active cooling group and from 38.8±0.25 to 37.1±0.18 in thesponge cooling group (P < 0.01).After 120 minutes of intervention, mean temperature in the active cooling group was significantly lower than that of the sponge cooling group (P < 0.01).After 180 minutes of intervention, 100% of patients in the active cooling group experienced 1 degree cooler body temperature while in the sponge cooling group, only 65% had the same experience (P < 0.02). Both methods, irrespective of acetaminophen dose received,reduced body temperature in a significant way (P < 0.02), and the acetaminophen dose had no confounding effect. Conclusion: Sponge method is an effective way to control the temperature, but the rate of temperature reduction in this method is less than that of the active method. Active cooling method was considered a better way for the rapid fever control, because this method reduced the temperature with a less fluctuating but faster speed than sponging. Hence, a more accurate estimate for the time to achieve the desired therapeutic response is provided for health providers.