اثربخشي آموزش مهارت‌هاي خودآگاهي و ابراز وجود، بر سازگاري و عزت نفس مادران كودكان كم‌توان ذهني

Effectiveness of training self-awareness and assertiveness skills on self-esteem and compatibility of mothers ofmentally retarded children

زمينه و هدف: تولد يك كودك كم‌توان ذهني، به عنوان يك بحران مي‌تواند تاثيرات نامطلوبي بر ساختار و عملكرد خانواده داشته باشد و والدين، به‌وي‍ژه مادران را تحت تنش‌هاي جسمي، رواني، اجتماعي و اقتصادي قرار دهد. پژوهش حاضر، با هدف تعيين تاثير آموزش مهارت‌هاي خودآگاهي و ابراز وجود مبتني بر گروه‌درماني، بر سازگاري و عزت نفس مادران كودكان كم‌توان ذهني شهركرد در سال 1388 انجام گرفت. روش تحقيق: پژوهش حاضر از نوع نيمه‌تجربي و كاربردي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون بود كه در سال 1388 انجام گرفت. جامعه آماري پژوهش شامل كليه مادران كودكان كم‌توان ذهني شهركرد بود كه از بين آنها، نمونه‌اي مشتمل بر 30 نفر، با شيوه نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب و مداخله بر روي آنها صورت گرفت. ابزار مورد استفاده در اين پژوهش، پرسشنامه سازگاري بل و مقياس عزت نفس روزنبرگ بود. والدين كودكان به مدت 12 جلسه و هر هفته 2جلسه، تحت آموزش 2 مهارت خودآگاهي و ابراز وجود، از مجموعه مهارت‌هاي زندگي قرار گرفتند. داده‌هاي جمع‌آوري‌شده، به كمك نرم‌افزارSPSS (ويرايش 15) و آزمونt زوجي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. مقدار 05/0P < به عنوان سطح معني‌داري تفاوت‌ها در نظر گرفته شد. يافته‌ها: نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه آموزش مهارت‌هاي خودآگاهي و ابراز وجود، بر سازگاري كلي و مولّفه‌هاي آن (سازگاري اجتماعي، سازگاري در خانه، سازگاري عاطفي) و نيز عزت نفس مادران كودكان كم‌توان ذهني، تاثير مثبت معني‌داري داشته است (001/0P=). نتيجه‌گيري: آموزش مهارت‌هاي خودآگاهي و ابراز وجود، روشي موثّر براي افزايش سازگاري و عزت نفس مادران كودكان كم‌توان ذهني است.

Background and Aim: Birth of a mentally retarded child could have a negative impact on the structure and function of the family and can subject parents, especially mothers, to physical, psychological, social, and economic tensions. This study investigated the effectiveness of training self-awareness and assertiveness skills based on group therapy on compatibility and self-esteem of mothers of mentally retarded children in Shahrekord in 2009. Materials and Methods: This applied and quasi-experimental study with a pre-test and post-test was conducted in 2009. The population comprised of all mothers of mentally retarded children of Shahrekord. From among them, 30 were selected randomly on whom the intervention was performed. The tools used in this study included Bell adjustment inventory and Rosenberg self-esteem scale. Parents were taught self-awareness and assertiveness skills twice a week and for 12 sessions in all. Data were analyzed by SPSS version 15 and paired t test at the significant level of P < 0.05. Results: Results of this study showed that training self-awareness and assertiveness skills had a significantly positive impact on the overall compatibility and its components (i.e., social adjustment, home adjustment, and emotional adjustment) as well as the self-esteem of mothers of mentally retarded children (P=0.001). Conclusion: Training self-awareness and assertiveness skills is an effective method to improve compatibility and self-esteem of mothers of mentally retarded children.