ارزيابي كارايي و رتبه بندي كارگزاران فعال در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از تحليل پوششي داده ها

Efficiency Evaluation and Rating of registered brokerage firms of Tehran Stock Exchange Using data envelopment analysis (DEA)

هدف اصلي پژوهش حاضر ارزيابي كارايي و رتبه بندي كارگزاران فعال در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش تحليل پوششي داده‌ها است. بدين منظور اطلاعات مربوط به رتبه بندي 87 شركت كارگزاري فعال در بورس اوراق بهادار تهران كه براي سال 1390 توسط سازمان بورس و اوراق بهادار انجام شده، مورد استفاده قرار گرفته و با استفاده از نرم افزار DEA-Masterكارايي شركت هاي كارگزاري اندازه-گيري شده است. پس از اجراي مدل، علاوه بر محاسبه ميزان كارايي مورد انتظار هر يك از كارگزاران، شركت هاي كارگزاري كارا يعني كارگزاراني كه با توجه به منابع ورودي خود، خروجي متناسب دارند، نيز مشخص شدند. همچنين، كارگزاران كارا با استفاده از تكنيك اندرسون ـ پيترسون در دو حالت نهاده‌گرا و ستاده‌گرا رتبه‌بندي گرديدند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه از بين 87 شركت كارگزاري مورد بررسي، تنها 44 كارگزاري كارا بودند. نتايج همچنين نشان داد كه كارگزاراني كه در رتبه بندي انجام شده توسط سازمان بورس، رتبه هاي برتر را كسب كرده اند، بر اساس تكنيك تحليل پوششي داده ها لزوماً كارا عمل نكرده اند. به عبارت ديگر، برخي از كارگزاران داراي رتبه پايين از نظر سازمان بورس، كاراتر از كارگزاران داراي رتبه بالاتر از نظر اين سازمان عمل كرده اند.

The main purpose of this study is to evaluate the efficiency and rating of registered brokerage firms of Tehran Stock Exchange using data envelopment analysis. To do this, the rating data of 87 active brokers in Tehran Stock Exchange that have done for 1390(2012) year by securities and exchange organization, was used and broker’s efficiency was measured by using DEA-Master software. Also, efficient brokers were rated based on Anderson-Peterson method in two states of input oriented and output oriented. Results showed that, among the 87 brokers, only 44 brokers were efficient. Results also showed, brokers that have top rated by securities and exchange organization, based on data envelopment analysis techniques are not necessarily efficient. In other words, some of low rated brokers by securities and exchange organization were more efficient than top rated brokers by securities and exchange organization.