بررسي اثرات مواجهه با صدا بر ميزان هورمون كورتيزول سرم و برخي پارامترهاي خوني كارگران صنعت فولاد

مقدمه: صدا يكي از مهم‌ترين عوامل فيزيكي زيان‌آور محيط‌هاي صنعتي به شمار مي‌آيد. صدا داراي اثرات شنوايي و غير شنوايي بوده است كه از اثرات مهم آن بر سلامتي مي‌توان به آسيب دستگاه شنوايي، اثر روي اندام بينايي، اثر بر سيستم تعادلي، اثرات عصبي و رواني، اثر روي الكتروليت‌ها، اثرات فيزيولوژيكي و اثرات ذهني اشاره كرد. به دليل اهميت موضوع، اين مطالعه با هدف تعيين اثرات مواجهه با صدا بر ميزان هورمون كورتيزول سرم و برخي پارامترهاي خوني كارگران صنعت فولاد انجام شد. روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي، تعداد 50 نفر از بين شاغلين صنعت فولاد به عنوان گروه مورد مطالعه شركت كردند. ابتدا جهت گردآوري اطلاعات دموگرافيك براي هر فرد، پرسش‌نامه‌اي تكميل شد. جهت بررسي پارامترهاي خوني نظير تغييرات هورمون كورتيزول، چربي خون و قند خون قبل و بعد از شيفت كاري از افراد شركت كننده نمونه خون گرفته شد. شاخص LAeq به وسيله دستگاه صداسنج CEL مدل 440 در محل توقف كارگران اندازه‌گيري و صداي دستگاه در فركانس‌هاي اكتاوباند آناليز شد. مطالعه در دو مرحله ميداني و آزمايشگاهي صورت گرفت. در مرحله آزمايشگاهي، كارگران به مدت 5 دقيقه به ترتيب با تراز صداي 85، 95 و 105 دسي‌بل در سه روز متوالي مواجه شدند و در نهايت نتايج به دست آمده از آزمايش خون از طريق نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: يافته‌هاي آزمايشگاهي نشان داد كه ميزان هورمون كورتيزول بعد از مواجهه با صدا، در هر سه تراز صوت 85، 95 و 105 دسي‌بل افزايش داشت، اما اين افزايش از نظر آماري معني‌دار نبود (05/0 < P). چربي خون (TG يا Triglyceride) نيز بعد از مواجهه در هر سه تراز كاهش داشت كه اين تغييرات نيز به لحاظ آماري معني‌دار نبود (05/0 < P). ميزان High density lopoprotein (HDL) و Low density lipoprotein (LDL) نيز در تراز 85 دسي‌بل روند كاهشي داشت، اما نسبت به حالت قبل از مواجهه اختلاف معني‌داري نداشت (05/0 < P). ميزان قند خون افراد نيز در هر سه تراز افزايش داشت كه اين افزايش در تراز 95 دسي‌بل معني‌دار بود (001/0 > P). نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه مواجهه با صدا در ترازهاي بالا موجب تغيير در پارامترهاي فيزيولوژيك نظير هورمون كورتيزول سرم، چربي و قند خون مي‌شود اما با اين وجود، به جز پارامتر قند خون كه در تراز 95 دسي‌بل اختلاف معني‌داري نسبت به حالت قبل از مواجهه داشت، به دليل معني‌دار نبودن تغييرات ساير پارامترها، نمي‌توان صدا را به عنوان عامل موثر بر پارامترهاي كلينيكي معرفي نمود.