بررسي نقش سرمايه هاي اجتماعي در كاهش خطر زلزله در بافت تاريخي يزد (مطالعه موردي محله فهادان)

The study on the role of social capitals for reducing the risk of earthquake in historic textures in Yazd (Case study: Fahadan neighborhood)

بافتهاي تاريخي به عنوان يكي از بخش?هاي مهم شهري كه واجد ارزشهاي ميراثي و هويت?بخش در شهرهاي ايران هستند، هنوز در بسياري از شهرها محل سكونت و معيشت ميليونها نفر از شهروندان?اند. اين بافتها در مقابل زلزله، ناپايدار و آسيبپذيرند. با تهيه برنامه?هاي عملياتي جامعه محور مبتني بر استفاده از سرمايه?هاي اجتماعي و برنامه?ريزي صحيح قبل از وقوع سوانح و تدوين طرحهاي مديريت بحران، ناشي از وقوع سوانح مي?توان به ميزان قابل توجهي از تلفات و خسارات ناشي از وقوع سوانح كاست. از اين رو به طور كلي مي?توان با شناسايي سرمايه?ها و گروههايي اجتماعي موجود در محلات، ميزان تاثير آن?ها را در كاهش خسارات ناشي از وقوع زلزله از طريق مشاركت در برنامه?هاي در نظر گرفته شده در محلات شهري سنجيد. در اين راستا پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش سرمايه?هاي اجتماعي در كاهش خطرپذيري شهرها در برابر زلزله با رويكرد كيفي با روش توصيفي و تحليل داده?هاي كمي صورت گرفته است. در جمع?آوري داده?ها از روشهاي مرور اسناد و مدارك، توزيع پرسشنامه و مصاحبه با استادان، خبرگان و متخصصان امر و همچنين بررسي نقشه?هاي آسيب?پذيري كالبدي محله در برابر زلزله استفاده شده است. جامعه آماري پژوهش، خانوارهاي ساكن در محله فهادان يزد و تعداد نمونه?ها 300 نفر بوده است. پايايي پرسشنامه از طريق آلفاي كرونباخ (86 درصد) و روايي آن از سوي صاحب نظران و اساتيد مورد تاييد قرار گرفته است. تجزيه و تحليل داده?ها با استفاده از آزمون همبستگي پيرسون در نرم?افزار SPSS صورت گرفته است. نتايج به دست آمده، نشان مي?دهد كه ميزان تمايل مردم محله براي شركت در برنامه?هاي كاهش خطر زلزله با ميزان مشاركت، وضعيت روابط اجتماعي و خويشاوندي و اعتماد ساكنان به گروههاي موجود در محله ارتباط مثبت دارد.

Historical heritages are as one of the most important city areas with inheritance and identity accounts in Iran; in addition, million citizens are settled in these places. These heritages are unsustainable and vulnerable against earthquake. Operational programs of community- based approach consistence using social capitals and correct planning before occurrence of disasters and providing crisis management projects about disasters can decrease considerable amount of losses and injuries. Generally, by identifying available capitals and social groups in neighborhoods, the amount of losses after earthquake can decrease by participation through risk reduction programs in neighborhoods. Afterwards, this research has accomplished with the aim of evaluation social capitals role in risk reduction of cities from earthquake by descriptive method and analysis of quantitative information. It has utilized librarian method and survey for collecting data. Statistic community of research consists of resident household in Fahadanzone and the number of cases has been 300 people. Reliability of survey is confirmed from Cronbach’s alpha (86%) and the stability has been approved by experts. Analysis of data is accomplished by using Pearson correlation in SPSS. Results show that the amount of people tendency for cooperating in earthquake risk reduction programs have positive relation with people participation, social communication and resident’s confidence to existent groups in zone.