بررسي ميزان سرب و كادميوم در شيرهاي خام و پاستوريزه توليد شده در منطقه شهركرد

Study on the residual of lead and cadmium in raw and pasteurized milks in Shahrekord area

در اين بررسي با استفاده از روش نمونه‌برداري تصادفي و منظم تعداد 100 نمونه شير شامل: 50 نمونه شير خام گاوداري‌ها و 50 نمونه شير پاستوريزه يكي از كارخانجات شير شهرستان شهركرد انتخاب و پس از جمع‌آوري و انتقال به آزمايشگاه با استفاده از دستورالعمل (A.O.A.C)1 از نظر باقيمانده فلزات سرب و كادميوم مورد آزمايش قرار گرفت. با استفاده از روش آناليز پوششي پتانسيومتريك ميزان باقيمانده فلزات فوق در نمونه‌هاي شير اندازه‌گيري گرديد. داده‌هاي به دست آمده با استفاده از آزمون تجزيه واريانس و t زوجي به كمك برنامه‌آماري SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و مشخص شد كه ميانگين غلظت سرب در شير خام برابر با ppb 72/60 و در شير پاستوريزه برابر با ppb 57/13 و در مورد كادميوم اين مقادير در شير خام برابر با ppb 87/2 و در شير پاستوريزه برابر با ppb 03/1 مي‌باشد. با توجه به حد استاندارد مجاز سرب در شير (ppm 1) تمامي نمونه‌هاي شير از لحاظ آلودگي به فلز سرب كمتر از حد مجاز مي‌باشند. همچنين در تمامي نمونه‌هاي شير ميانگين مقادير كادميوم كمتر از حد استاندارد مجاز كادميوم در شير (ppm 01/0) بود. همچنين مشاهده گرديد كه ميزان باقيمانده سرب و كادميوم در شير خام به طور معني‌داري بيشتر از محصول شير پاستوريزه مي‌ باشد (p < 0.05)، به عبارت ديگر مراحل مختلف در توليد شير پاستوريزه (گرفتن خامه و....) ممكن است باعث كاهش چشمگير مقادير سرب و كادميوم در شير گردد.

A total of 100 samples including 50 samples of raw and 50 samples of pasteurized milk were obtained from dairy farms and one of dairy plants in Shahrekord area by Simple and Systematic Randomized Sampling. The ashes were obtained from the samples by using heat at 500oC, and then examined by potentiometric stripping analysis (P.S.A) method to determine the residual of lead and cadmium. One-way ANOVA and Pair T-test were used to compare the data and value of P < 0.05 was considered significant. In this results, the mean concentration of lead (Pb) in raw milk and pasteurized milk were 60.72 ppb and 13.57 ppb, respectively. The mean concentrations of cadmium (Cd) in raw and pasteurized milks were 2.87 ppb and 1.03 ppb respectively. In the samples cadmium residuals were lower than the standard level (0.01 ppm). Regarding the maximum permitted level (Codex 2000) of Pb in milk (1ppm), the concentrations of this heavily metal in the samples were lower than the standard level. In this study the mean concentrations of lead and cadmium in raw milk were higher than corresponding values in pasteurized milk (P < 0.05). It means, the pasteurization process may reduces the concentration of lead and cadmium in milk.