اثر تراكم اردك بر برخي خصوصيات مورفولوژيك و فيزيولوژيك مرتبط با عملكرد شلتوك سه رقم برنج (Oryza sativa L.)در كشت ارگانيك برنج-اردك

Effect of Duck Density on Some Morphological and Physiological Determinants of Paddy Yield in Three Rice (Oryza sativa L.) Cultivars in Organic Rice-Duck Farming

به منظور ارزيابي اثر تراكم اردك در مزارع برنج بر برخي از صفات مورفولوژيك و فيزيولوژيك مرتبط با عملكرد شلتوك ارقام برنج(Oryza sativa L.)، آزمايشي در سال زراعي91-1390در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري اجرا گرديد. اين آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار به اجرا در آمد. دراين آزمايش عامل اصلي تعداد اردك در سه سطح (شامل شاهد، 400 و 800 اردك در هكتار) و عامل فرعي رقم برنج در سه سطح (شامل طارم به عنوان رقم محلي، شيرودي وقايم به عنوان ارقام اصلاح-شده) بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس بيانگر اختلاف كاملاً معني دار تعداد اردك، رقم و برهمكنش آنها از نظر صفات تعداد پنجه، محتواي كلروفيل (SPAD)، كلروفيل a وعملكرد شلتوك بود. نتايج نشان داد كه بالاترين مقادير صفات مورفولوژيك (تعداد پنجه، تعداد برگ و طول ريشه)، صفات فيزيولوژيك (غلظت كلروفيل و عدد SPAD) و عملكرد شلتوك به ترتيب مربوط به تراكم هاي 800 و 400 اردك در هكتار بوده است. بالاترين ميزان عملكرد شلتوك در تيمار 800 قطعه اردك در هكتار به ترتيب در ارقام شيرودي (3/5 تن در هكتار)، قايم (3/4 تن در هكتار) و طارم (6/3 تن در هكتار) بدست آمد. رابطه ي رگرسيوني بين صفات تعداد پنجه، طول ريشه، عدد SPAD و عملكرد شلتوك با تيمار تراكم اردك در واحد سطح نشان داد كه واكنش ارقام برنج نسبت به افزايش ميزان اين صفات با افزايش تراكم اردك يكسان نبوده است، به طوري كه رقم طارم با بالاترين رابطه ي خطي در افزايش ميزان اين صفات نسبت به ارقام ديگر برتر شناخته شده است. در مجموع نتايج نشان داد استفاده از رقم پابلند و بومي منطقه (رقم طارم) با قدرت رقابتي بالاتر نسبت به ارقام پاكوتاه و اصلاح شده (ارقام قايم و شيرودي) همراه با تراكم 800 قطعه اردك در هكتار مي‌تواند شرايط را براي كشاورزان در دست‌يابي به عملكرد اقتصادي بالاتر فراهم سازد.

In order to evaluate the effects of duck density on some morphological and physiological determinants of paddy yield of three rice (Oryza sativa L.) cultivars in rice paddy fields, a field experiment was conducted in research field of Sari Agriculture Sciences and Natural Resources University in 2011. This experiment was arranged in split plot based on complete randomized block design with four replications. Number of duck (0, 400 and 800 piecesha-1) and rice cultivars (Tarom, Shirodi and Ghaem) were considered as main and sub plots, respectively. The results of variance analysis showed significantly differences among studied cultivars in terms of tiller number, SPAD value, chlorophyll a and grain yield. Results indicated that the maximum amount of morphological parameter (tiller number, leaf number and root length), physiological traits (chlorophyll content and SPAD value and paddy yield were belonged to 400 and 800 duck per hectare. The highest paddy yield was recorded in Shirodi (5.3 tonha-1), Ghaem (4.3 ton ha-1) and Tarom (3.6 ton ha-1) under 800 duck per hectare. These amounts were 23, 7 and 20 percent higher than Shirodi (4.1 ton ha-1), Ghaem (4 tonha-1) and Tarom (2.4 ton ha-1) in 400 duck per hectare, respectively. Regression analysis revealed that tiller number, root length, SPAD value and paddy yield differently related to duck number per hectare. Contrast cultivars differently respond to duck density in rice fields in which Tarom cultivar had the maximum equation slope. In conclusion, using Tarom as a traditional cultivar with higher competitive index was superior to dwarf and improved cultivars (Ghaem and Shirodi) especially at 800 duck per hectares in terms of higher economic yields for farmers.