ارزشيابي تاثير برنامه آموزشي بر اساس تيوري رفتار برنامه ريزي شده بر عملكرد ايمن كارگران

Evaluation of Educational Programs Based on the Theory of Planned Behavior on Employees’ Safety Behaviors

سابقه و هدف: سازمان هاي بهداشتي رفتار را به عنوان عاملي كليدي زيربناي بيماري هاي شايع و مشك لات بهداشتي امروزه مي داند، در نتيجه براي كاهش خطرات شغلي توصيه مي شود مداخلات ارگونومي با فعالي تهاي ارتقا سلامت با هدف اصلاح رفتار تركيب شوند. اين مطالعه با هدف ارزشيابي تاثير مداخله آموزشي مبتني بر تيوري رفتار برنامه ريزي شده در بهبود عملكرد ايمن كارگران صنايع چيني شهرك صنعتي قزوين در نيمه اول سال 1389 طراحي و اجرا شد. مواد و روش ها: تعداد 75 نفر كارگر در هر يك از گروه هاي مداخله و شاهد در يك كارآزمايي نيمه تجربي تصادفي كنترل شده شركت كردند. اطلاعات دموگرافيك و داده هاي مرتبط سازه هاي تيوري رفتار برنامه ريزي شده، آگاهي و عملكرد ايمن در آغاز، 3 ماه و 6ماه بعد از مداخله با استفاده از پرسشنامه خودگزارشي و چك ليست عملكرد ايمن جمع آوري شد . پانل خبرگان، ضريب آلفاي كرونباخ، ضريب آزمون بازآزمون، ضريب كاپا براي تاييد ويژگي هاي روا ن سنجي ابزار ب ه كار 8 كارگر در هر كلاس، به - 45 دقيقه اي با حضور 15 - رفتند. مداخله آموزشي به همراه كتابچه در قالب 4 كلاس آموزشي 60 شيوه بحث گروهي با تمركز بر سازه هاي تيوري رفتار برنامه ريزي و اجرا شد، سپس اطلاعات با استفاده از آزمون هاي آماري تجزيه و تحليل شد. 3 و 65 درصد آن ها مرد بودند. قبل از آموزش بين دو گروه از نظر متغيرهاي 1 ± 7/ يافته ها: ميانگين سني شركت كنندگان 4 دموگرافيك و متغيرهاي اصلي پژوهش اختلاف معني داري وجود نداشت، اما پس از آموزش يافته ها نشان دهنده تغيي ر معن ي دار كنترل ،(p < 0/05) (7/0 ± 1/ 4 به 5 /7 ± 2/ هنجار انتزاعي (از 1 ،(p < 0/001) (25/6 ± 4/ 17 به 5 /2 ± 5/ ميانگين امتياز نگرش (از 3 رفتار خودگزارشي ،(p < 0/05) (10/9 ± 2/ 8 به 8 /0 ± 3/ قصد (از 6 ،(p < 0/001) (6/8 ± 1/ 2 به 6 /7 ± 1/ رفتاري درك شده ( از 1 ( 8/5 ± 2/ 6 به 1 /3 ± 1/ 9) و عملكرد ايمن (از 5 /8 ± 1/ 7 به 5 /0 ± 1/ آگاهي (از 8 ،(p < 0/05) (3/6 ± 1/ 2 به 2 /2 ± 1/ (از 0 پس از آموزش در گروه مداخله و عدم تغيير معني دار متغيرهاي مذكور در گروه كنترل بود. ،(p < 0/05) استنتاج: نتايج تحقيق نشان مي دهد كه مداخله آموزشي بر مبناي سازه هاي تيوري رفتار برنامه ريزي شده قادر است آگاهي، نگرش، هنجار انتزاعي و كنترل رفتاري درك شده كارگران را درباره رفتارهاي نا ايمن تغيير دهد و موجب بهبود عملكرد ايمن ي آن ها شود. لذا استفاده و كاربرد اين الگوي تغيير رفتار در ساير محل ها و ديگر مشكلات بهداشت حرف هاي توصيه مي شود.

Background and purpose: Health organizations consider behavior as one of the main causes of today’s common diseases and health problems. In order to modify behavior and also to reduce occupational risks, it is always recommended to combine ergonomics interventions with health promotion activities. This study assessed the impact of educational interventions based on theory of planned behavior on safety behavior of workers in Qazvin industrial Town, 2009. Materials and methods: This quasi-experimental randomized controlled trial was done in 150 workers who were assigned into intervention (n=75) and control (n=75) groups. Demographic information and data regarding theory of planned behavior (TPB) constructs, and knowledge and safety performance were recorded two weeks before the intervention, and three months and six months after the intervention using a questionnaire and safe operation checklist. Panel of Experts, Cronbachʹs coefficient alpha, test-retest reliability coefficients, and Kappa coefficients were used to confirm the psychometric properties of measurement tools. Educational intervention was carried out through group discussion according to TPB constructs in four training sessions of 45-60 mins attended by 8-15 people in each class. The data was analyzed using SPSS ver.16, Chi-square, Mann-Whitney, ANOVA, Repeated measure ANOVA. Results: The mean age of participants was 31 ± 7.4 and 65% were male. There was no significant difference between the two groups regarding demographic features and the study variables. But the results after the training sessions showed significant increases in the mean scores of attitude (from 17.2 ± 5.3 to 25.6 ± 4.5, P < 0.001), subjective norms (from 4.7 ± 2.1 to 7.0 ± 1.5, P < 0.05), perceived behavior control (from 2.7 ± 1.1 to 6.8 ± 1.6, P < 0.001), intention (from 8.0 ± 3.6 ± 10.9 ± 2.8, P < 0.05), self-report behavior (from 2.2 ± 1.0 to 3.6 ± 1.2), knowledge (from 7.0 ± 1.8 to 9.8 ± 1.5), and safety behavior (from 6.3 ± 1.5 to 8.5 ± 2.1, P < 0.05) in experimental group. But no significant changes were found for these variables in the control group. Conclusion: The results showed that educational intervention is able to change the consciousness, attitude, perceived behavior control, subjective norms, intention and safety behavior of workers and improve their safety performance. Therefore, applying this model of change in behavior is recommended in other settings.