اثر تنش خشكي بر ويژگي‌هاي فيزيولوژيك ژنوتيپ هاي ذرت (Zea mays L.)

Effect of drought stress on some physiological traits of corn (zea mays l)genotypes

به منظور بررسي اثر تنش خشكي در مراحل رويشي و زايشي بر عملكرد دانه و برخي خصوصيات فيزيولوژيك 5 هيبريد ذرت (704SC، 700SC، 647SC، 500SC و 108SC) دو آزمايش مجزاي مزرعه‌اي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي كهريز اروميه در سال زراعي 85-1384 تحت تنش خشكي و شرايط نرمال به ترتيب 150 و 75 ميليمتر تبخير از سطح تشتك كلاس A اجرا شد. همچنين، جهت مطالعه اثر تنش خشكي در مرحله نهال بذري پژوهش آزمايشگاهي با استفاده از محلول پلي اتيلن گليكول (8000PEG ) با طرح كاملا تصادفي در پنج تكرار بر روي بذر ارقام مذكور اعمال گرديد. نتايج نشان داد كه عملكرد دانه به طور معني‌داري تحت تنش خشكي قرار گرفت. بيشترين درصد تغييرات مربوط به سه صفت ضريب بريكس (48/49%)، هدايت الكتريكي (31/51%) و انباشت پتاسيم برگ پرچم (51/106%) بود. بيشترين و كمترين مقدار عملكرد دانه، به ترتيب متعلق به هيبريدهاي 704SC (54/305 گرم بر متر مربع) در شرايط بهينه رشد و 108SC (01/143 گرم بر متر مربع) در تنش خشكي بدست آمد. در ارزيابي آزمايشگاهي صفات مرتبط با جوانه زني شامل طول ساقچه و ريشچه و وزن خشك آنها تحت تنش خشكي كاهش يافت. هيبريد 500SC به دليل داشتن وزن خشك ساقچه و ريشچه بيشتر نسبت به ساير ارقام تحت شرايط تنش خشكي به عنوان ژنوتيپ متحمل در مرحله گياهچه اي شناسايي شد.

In order to evaluate the effects of water deficit on yield and some physiological traits of five corn varieties (SC108, SC500, SC647, SC700 and SC704) at both vegetative and reproductive stages, two separate field experiments were conducted based on Randomized Complete Blocks design with five replications in Kahriz agricultural research station at years of 2004-5 under normal and water deficit conditions with 75 and 150mm evaporation class A pan, respectively. Also, a second green house experiment based on Randomized Completely design with five replications was conducted to evaluate the effect of PEG8000 on seedlings of corn varieties. Results showed that grain yield was significantly decreased under drought stress. Maximum variation percentage for Brix Coefficient, Electrical Conductivity and Potassium Accumulation was 49.48, 51.31 and 106.51, respectively. Maximum and minimum grain yield under water deficit conditions were devoted to SC704 (305.54g/m2) and SC108 (143.01g/m2), respectively. Results of green house experiment, also, showed that PEG8000 significantly decreased radical and plumule lengths and dry weights of them. In this study, hybrid SC500 due to more radical and plumule dry weights was characterized the most suitable variety under water deficit during seedling stage.