اثر متقابل دما و غلظت قليا بر مرسريزه كردن پارچه پنبه اي

Effect of Interactive Parameters of Temperature and Alkali Concentration on Cotton Fabric Mercerization

فرايند مرسريزه كردن سبب بهبود استحكام كششي، جذب رنگزا، فعاليت شيميايي، ثبات ابعادي و جلاي كالاي پنبه اي مي شود. در اين پژوهش، براي بررسي اثر متقابل دما و غلظت سديم هيدروكسيد استفاده شده بر خواص پنبه، پارچه هاي پنبه اي خام در دماهاي مختلف، بين 15 تا oC 90، در چند غلظت متفاوت از سديم هيدروكسيد در دو حالت تحت كشش و بدون كشش عمل آوري شدند. نمونه هاي پارچه پس از سفيدگري با رنگينه واكنش پذير رنگرزي شدند. آثار عمل آوري با استفاده از روش هاي مختلف ارزيابي شد. آزمون Tegewa براي بررسي كمي آهار خارج شده از نمونه هاي مرسريزه شده در شرايط مختلف به كار گرفته شد. تغييرات ساختار سطح نمونه ها در شرايط و دماهاي مختلف با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني پويشي مقايسه شد. همچنين، اثر عمل آوري با سديم هيدروكسيد در شرايط آزمايش شده بر مقدار جذب رنگزا در نمونه ها مطالعه شد. نتايج نشان مي دهد، با افزايش دماي مرسريزه كردن مقدار آهار خارج شده از پارچه افزايش يافته و مقدار آهار خارج شده از پارچه در مرسريزه كردن بدون كشش در مقايسه با مرسريزه كردن تحت كشش بيشتر بوده است. همچنين مشخص شد، مقدار افزايش جذب رنگينه واكشش پذير تحت تاثير آثار متقابل دماي عمل آوري و غلظت قلياي مصرفي است.

Mercerization of cotton fabrics leads to improved tensile strength, dye absorption, chemical reactivity, dimensional stability and luster of the fabrics. Due to lack of sufficient information, in this research the interactive parameters such as temperature and alkali concentration were investigated on mercerization of cotton fabrics. Mercerizing was carried out under different temperatures, within temperature range of 15-90?C and variable concentrations of sodium hydroxide in both slack state and under tension. After mercerization process the fabric samples were bleached and then dyed with a reactive dye. The effects of treatment were investigated using different test methods. Tegewa test was used to evaluate the quantity of removed starch from the samples mercerized under different conditions. The changes in the samples surface structure because of treatment conditions were compared using electron microscopy. In addition, alkali treatments were studied with respect to fabrics performance under tested conditions of dye adsorption of the samples. The results indicate that there is an increase in the amount of starch removal due to increases in mercerization temperature with more effective removal from non-tension slack-mercerized fabrics as compared with those of slack-mercerized fabrics under tension. The obtained results also revealed that the increase in dye uptake was related to joint effects of temperature and alkali concentration in mercerization process.