اثرسولفات مس بر ساختار كبد و عملكرد جوجه‌هاي گوشتي

The Effect of Copper Sulfate on Performance and Structure of Liver in Broiler Chicken

استفاده از سولفات مس به مقدار ppm500 در آب آشاميدني ماكيان براي كنترل آسپرژيلوز و كانديدياز و درماتيت گانگرني توصيه مي‌شود. به منظور بررسي تاثير مدّت زمان استفاده از آن بر ساختمان كبد و عملكرد گلّه، تعداد 127 قطعه جوجه گوشتي از نژاد آرين در سنّ 5 روزگي (شروع آزمايش) به گروه‌هايA، B، C (هركدام با 24 جوجه در سه تكرار 8 قطعه‌اي)، D، E (هركدام با 20 جوجه) و F (15 جوجه) با ميانگين وزن تقريباً مساوي تقسيم گرديدند. تمامي جوجه‌ها تا پايان دوره آزمايش (25 روزگي) به طور آزاد به آب و دان دسترسي داشته و با جيره غذايي يكسان تغذيه شدند. گروه‌هاي A و D تا 10 روزگي و B و E تا 15 روزگي از آب حاوي سولفات مس (ppm500) استفاده كردند؛ امّا، به گروه‌هاي C و F به عنوان شاهد، فقط آب معمولي داده شد. ميزان دان مصرفي، افزايش وزن و ضريب تبديل غذايي در گروه‌هاي A، B و C هر 5 روز تعيين و مورد آناليز آماري قرار گرفتند. همچنين تعداد 4 قطعه جوجه به فواصل زماني 5 روز از گروه‌هايD و E و 2 قطعه از گروه F انتخاب و كشته شدند تا از كبد آن‌ها مقاطع آسيب‌شناسي تهّيه و پس از رنگ‌آميزي با H & E مورد بررسي قرار گيرند. ميزان افزايش وزن در گروه‌هايA و B در زمان استفاده از سولفات مس به طور معني‌داري كم‌تر از گروه C بود (05/0P < ). ميزان ضريب تبديل غذايي در گروه B فقط در وزن‌كشي دوّم به طور معني‌داري بيش‌تر از گروه‌هاي A و C بود (05/0P < ). شديدترين جراحات ميكروسكوپي به صورت پرخوني، تغييرات چربي، به ويژه در هپاتوسيت‌هاي اطراف وريد مركزي، و فيبروز همراه با هيپرپلازي سلّول‌هاي پوششي مجاري صفراوي در كبد جوجه‌هاي گروه E ديده شدند.

Copper sulfate is recommended for the control of poultry aspergillosis, candidiasis and gangrenous dermatitis at a dose of 500 ppm in water. Our objective was to determine the effect of consuming period of CuSO4 on performance and the structure of liver in broiler chicks. At day 5, 127 Arian broilers were divided into 6 groups, viz. A, B, C (each with 24 chicks in 3 equal replicates) D, E (each with 20 chicks) and F (15 chicks) with the same mean weights. All the chicks were fed ad lib with the same diet by 25 days of age. CuSO4 (500 ppm) was added to water of groups A & D for 5 days and groups B & E for 10 days. However, groups C and F (controls) received untreated water. Weight gain, feed consumption and feed conversion ratio (FCR) of groups A, B and C were measured at 5 - day intervals and analyzed by statistical methods. At the same time, 4 chicks from D & E and 2 from F were randomly selected and killed for liver histopathological study. The sections were stained with H & E and examined by light microscopy. While receiving CuSO4, groups A & B had significantly less weight gain than group C (P < 0.05), but FCR was significantly more in group B than in groups A & C (P < 0.05). The most severe microscopic changes such as congestion, fatty changes, especially around central vein, and hyperplasia and fibrosis of bile duct were seen in the liver of group E chicks.